حاملگی مولار (Molar pregnancy) یک بارداری ناموفق است که به آن بارداری پوچ نیز گفته می‌شود. این نوع از حاملگی زمانی رخ می‌دهد که تخمک بارور به جای یک جنین به توده‌ای گوشتی به نام مول (mole) تبدیل می‌شود و بارداری با علائمی شبیه سقط جنین به پایان می‌رسد.
بارداری مولار در صورت تشخیص به موقع و درمان درست مشکلی ایجاد نخواهد کرد، اما در غیر این صورت ممکن است خطرهایی را برای مادر داشته باشد. درنظر داشته باشید که این نوع از بارداری عارضه شایعی نیست و نباید بی‌دلیل شما را نگران کند؛ اما بهتر است کمی نسبت به آن آگاهی داشته باشید.
حال در این مقاله از ویکی درمان قصد داریم به بررسی حاملگی مولار، علل، علائم و راه‌های درمان آن بپردازیم.
انواع حاملگی مولار
بطور کلی دو نوع بارداری مولار وجود دارد که عبارتند از:
- حاملگی مولار کامل
در این نوع از بارداری؛ رویان یا بافت طبیعی جفت وجود ندارد و زمانی اتفاق می‌افتد که اسپرم، تخمک خالی را بارور می‌کند و به دلیل پوچ بودن تخمک، جنینی تشکیل نمی‌شود. - حاملگی مولار نسبی
در این نوع از بارداری؛ یک رویان غیرطبیعی و کمی بافت طبیعی جفت وجود دارد. رویان شروع به رشد می‌کند اما به دلیل ناقص بودن، توانایی زنده بودن نخواهد داشت.
لازم به ذکر است؛ حاملگی مولار می‌تواند با عوارض جدی همراه باشد، همانند نوعی از سرطان نادر که نیازمند درمان سریع می‌باشد.
مطلب پیشنهادی: دلایل لکه بینی در بارداری
علت حاملگی مولار چیست؟
یکی از علت‌های اصلی بارداری مولار یا حاملگی پوچ، اختلالات کروموزومی است. در حاملگی مولار کامل، یک تخمک خالی با دو اسپرم لقاح پیدا می‌کند که در نتیجه دو نسخه از ژن‌های پدر وجود دارد ولی هیچ نسخه‌ای از ژن‌های مادر نیست!
البته ممکن است لقاح تخمک با دو اسپرم انجام شود اما بعد از مدتی، کروموزوم‌های مادر غیر فعال شده و یا از بین می‌روند که در این حالت فقط کروموزوم‌های پدر تکثیر می‌شوند و همانطور که در ابتدا نیز گفتیم، این نوع بارداری، مولار ناقص نامیده می‌شود.
درنظر داشته باشید که عوامل زیر نیز می‌توانند ابتلا به حاملگی مولار را افزایش دهند:
- احتمال بارداری مولار در زنان زیر ۲۰ و بیش از ۴۰ سال بیشتر از سنین دیگر است. همچنین بالا بودن سن پدر نیز می‌تواند باعث این اتفاق شود.
- پایین بودن کیفیت تخمک یا اسپرم
- عدم تعادل هورمونی
- جهش ژنتیکی
- مصرف دخانیات
- کمبود ویتامین آ و ترکیبات حاوی بتاکاروتن
- سابقه سقط جنین
- مصرف قرص‌های پیشگیری از بارداری به مدت طولانی
شایان ذکر است؛ حاملگی مولار قبلی نیز می‌تواند علت بارداری‌های پوچ بعدی باشد.
علائم حاملگی مولار چیست؟
علائم حاملگی مولار در ابتدای حاملگی، همان علائمی است که در بارداری طبیعی دیده می‌شود؛ اما با توقف رشد تخمک بارور شده، علائم بارداری مولار ظاهر می‌شود که شبیه علائم سقط جنین است. علائمی همچون:
- دفع کیست‌های انگوری شکل همراه با فشار و درد لگن
- تهوع و استفراغ شدید
- بزرگ‌تر بودن رحم نسبت به سن بارداری
- ورم شکم
- پرکاری غده تیروئید
- فشار خون بالا
- گرفتگی و اسپاسم در عضلات شکمی
- وجود کیست‌های تخمدانی
- پره اکلامپسییا مسمومیت بارداری
- خونریزی تیره رنگ از واژن در سه ماهه اول بارداری
- کم خونی
مطلب پیشنهادی: ۱۰ علت نازایی در زنان
چگونه می توان حاملگی مولار را تشخیص داد؟
اگر شما زمان بارداری دچار لکه بینی شده‌اید و این اتفاق ادامه دار بود و علائم غیر عادی مشاهده کردید؛ باید هر چه سریع‌تر به پزشک خود مراجعه کنید تا نوع بارداری شما مشخص شود.
در هفته هفتم بارداری، حاملگی پوچ به کمک سونوگرافی واژینال قابل تشخیص است. در صورت بارداری مولار، تصاویر سونوگرافی یک کیسه خالی بدون جنین و مایع آمنیوتیک را نشان می‌دهند.
پزشکان برای تشخیص بارداری مولار از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:
- تست هورمون بارداری
- آزمایش خون
- آزمایش ژنتیک
- معاینه لگنی
حال اگر پزشک متخصص، حاملگی شما را بارداری پوچ تشخیص دهد، اقدام به درمان شما خواهد کرد. به خاطر داشته باشید که عدم درمان بارداری مولار می‌تواند خطرات زیادی را برای شما رقم بزند.
حاملگی مولار چگونه درمان می شود؟
در صورت تشخیص بارداری مولار، بافت باید سریع‌تر از بدن مادر خارج شود. برای خارج کردن بافت غیرطبیعی نیاز به انجام عمل کورتاژ (d&c) می‌باشد. این عمل ممکن است با بیهوشی عمومی، بی‌حسی موضعی یا تزریق وریدی آرام‌بخش انجام شود.
در عمل کورتاژ پزشک شما بعد از ضدعفونی کردن دهانه رحم و واژن؛ دهانه رحم را به کمک ابزار باز می‌کند و سپس با وارد کردن لوله پلاستیکی ساکشن یا مکنده به داخل رحم، بافت غیرطبیعی را از رحم خارج می‌کند. همچنین با استفاده از ابزاری به نام کورِت (curette)، باقی‌مانده بافت را از روی دیواره رحم می‌تراشد و خارج می‌کند.
البته در برخی موارد نادر، سلول‌های غیرطبیعی بافت مولار ممکن است در بدن شما پخش شده باشند. در این حالت، احتمال درگیر شدن ریه‌های شما بیشتر از سایر اندام‌هایتان خواهد بود. به همین دلیل، ممکن است پزشک شما با تصویربرداری از قفسه سینه توسط اشعه ایکس، از پخش نشدن سلول‌ها اطمینان پیدا کند.
بعد از این اتفاق، پزشک شما معمولا هر هفته، سطح هورمون hcg را در شما بررسی می‌کند تا از کاهش آن اطمینان پیدا کند و این بررسی به معنای این است که دیگر هیچ بافتی از مولار در بدن شما وجود نداشته باشد. سپس بعد از چند هفته، سطح این هورمون به صفر خواهد رسید و هیچ بافتی از مولار در بدن شما مشاهده نخواهد شد.
بعد از آن هم، لازم است که شما برای کنترل خطر بازگشت احتمالی سلول‌های مولار؛ تقریبا تا یک سال، هر ماه یا هر دو ماه جهت بررسی مجدد سطح هورمون hcg به پزشک خود مراجعه کنید.
از آنجا که زنان بالای ۴۰ سال که بارداری مولار کامل دارند؛ بیشتر در معرض خطر بازگشت سلول‌های مولار هستند اگر قصد بارداری مجدد نداشته باشند، پزشک عمل برداشتن رحم یا هیسترکتومی (hysterectomy) را به جای کورتاژ توصیه می‌کند که با انجام عمل هیسترکتومی خطر بازگشت سلول‌ها بسیار کاهش می‌یابد.
مطلب پیشنهادی: حالت تهوع در بارداری
چه زمانی برای بارداری مجدد بعد از حاملگی مولار مناسب است؟
توصیه می‌شود بعد از حاملگی مولار، معمولا ۶ ماه تا ۱ سال صبر کنید تا هورمون بارداری به صفر برسد. پس از آن می‌توانید برای بارداری مجدد اقدام کنید. توجه داشته باشید که باردار شدن زودتر از ۶ ماه بعد از بارداری پوچ، احتمال مولار بودن بارداری بعدی را افزایش خواهد داد.
لازم است که شما طی این مدت، ویتامین آ و پروتئین کافی در رژیم غذایی خود داشته باشید تا بارداری بعدی سالم‌تری را تجربه کنید.
کلام آخر
امیدواریم این مطلب از ویکی درمان نیز مورد توجه شما خوبان قرار گرفته باشد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه بارداری و نوزاد پیشنهاد می‌کنیم، حتما به صفحه مادر و کودک سر بزنید.
سوالات متداول
بروز بیماری تروفوبلاستیک بارداری، بالا ماندن سطح هورمون بارداری، خونریزی واژینال
حاملگی مولار یک تومور غیرسرطانی و خوش‌خیم محسوب می‌شود که در داخل رحم رشد کرده و مشکلاتی برای مادر باردار به وجود میآوردحاملگی مولار چه عوارضی دارد؟
بارداری مولار چه نتایجی دارد؟
