علائم دیسک گردن و درمان قطعی آن

درد دیسک گردن ممکن است با نشانه‌های مختلف یا بدون هیچ نشانه ای بروز کند. درد ناشی از دیسک گردن ممکن است به شکل درد گردن، بازو و کف دست تا حسی مانند انتشار شوک الکتریکی به این نقاط باشد؛ بی حسی و ضعف دستان نیز در بعضی موارد، ممکن است. درحالیکه فتق دیسک گردن ممکن است در نتیجه نوعی تروما یا آسیب دیدگی گردن ایجاد شود، نشانه های آن بلافاصله بروز می‌کند.

درد دیسک گردن و نشانه های مرتبط با آن معمولا در یکی از دو دست بروز می کند. نشانه های بیمار با توجه به موقعیت دیسک و ریشه عصبی که تحت فشار قرار دارد، متفاوت خواهد بود. درد، گزگز کردن، بیحسی یا ضعف در موارد نادر در هر دو دست، و اگر نخاع هم آسیب دیده باشد، در اندام های تحتانی هم دیده می شود. بی اختیاری ادراری یا مدفوعی هم به ندرت در میان بیماران دیده شده اما غیر ممکن نیست.

نشانه های دیسک گردن

ماده داخلی نرم و پروتئین های التهابی درون دیسک، با فتق دیسک به فضای لایه خارجی آن و شاید به ستون نخاعی وارد می شود. فتق دیسک معمولا با یک درد شدید یا شوک مانند در گردن و دستان، و در نتیجه فشردگی ریشه عصب نزدیک به آن همراه خواهد شد. امکان التهاب و درد در ساختارهای دیگری که در نزدیکی آن قرار دارند (مثل نخاع) نیز وجود دارد. بعضی از نشانه های رایج دیسک گردن عبارتند از:

• درد گردن: این درد معمولا به صورت درد خفیف یا شدید در هنگام لمس در پشت یا کنارهای گردن، یا به صورت سوزش احساس شود.
• درد شعاعی: این درد از یک عصب فشرده شده در گردن به شانه، بازو، کف دست و انگشتان منتشر می شود و گاهی با احساس گرما یا شوک الکتریکی همراه می شود.
• رادیکلوپاتی گردن: فشردگی عصبی یا التهاب ریشه عصب می تواند باعث ایجاد بیحسی یا ضعف در شانه، بازو، کف دست و /یا انگشتان شود؛ امکان بروز رادیکلوپاتی نیز در بعضی موارد وجود دارد.
• نشانه هایی که در یک حالت بخصوص سر یا با فعالیت خاص بدتر می شود: گاهی درد ناشی از دیسک گردن در طی فعالیت های بخصوصی مثل ورزش یا بلند کردن اجسام سنگین، بدتر می شود. بعضی از حرکات سر و گردن – مثل چرخاندن یا کج کردن سر یه کنار یا به جلو – باعث بدتر شدن درد می شود.
• خشکی گردن: درد و التهاب ناشی از بیرون زدگی دیسک گردن جلوی حرکات گردن را گرفته و بازه حرکتی آن را کاهش می دهد.

الگوهای بخصوص درد و نقایص نورولوژیکی تا حد زیادی براساس موقعیت دیسک گردن مشخص می شوند. در حالی‌که دیسک کمر به درد پایین کمر و پاها منجر می شود، دیسک کمر با درد گردن، بازوها و کف دست نیز شناخته می شود.

درمان دیسک گردن

درد ناشی از دیسک گردن را معمولا می توان با روشهای بدون جراحی مدیریت کرد. روش های درمانی اولیه به منظور تقویت، افزایش انعطاف و حالت گردن می تواند شامل دوره های کوتاه استراحت، مصرف داروی مسکن و فیزیوتراپی شود.

اصلاح فعالیت ها

درد دیسک گردن معمولا در ابتدای بروز و در موارد دوره ای، برای مثال در طول فعالیت، در شدیدترین حالت خود قرار می گیرد. درد گردن شدید و/یا منتشر به دستان را می توان با استراحت و/یا اصلاح فعالیت ها بهبود داد. بعضی از مثال های این موضوع عبارتند از:

• خودداری از انجام فعالیت های شدید مثل کار یدی یا ورزش
• خودداری از انجام حرکات بخصوصی که باعث بدتر شدن درد می شود، مثل چرخاندن سر به یک سمت
• اصلاح حالت خواب، مانند تغییر بالش یا خوابیدن به پشت به جای خوابیدن به شکم یا کنار

درد گردن با استراحت کاهش پیدا می کند و بعد از کاهش درد می توان دوباره سطح فعالیت ها را افزایش داد.

مصرف دارو

داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدیی به کاهش التهاب بدن کمک می کند، زیرا شدیدترین درد ناشی از دیسک گردن به دلیل التهاب ریشه های عصبی یا بافتهای دیگر ایجاد می شود. NSAID های بدون نسخه مثل ادویل، آلیو و موترین، معمولا اولین داروهای پیشنهادی برای این موضوع به شمار می روند.

اگر مصرف داروی بدون نسخه نتواند تسکین کافی را ایجاد کند، امکان تجویز مسکن های قویتر برای مصرف دوره ای نیز وجود دارد. بعضی از نمونه های داروهای تجویزی برای درد دیسک گردن عبارتند از از NSAIDهای تجویزی، شل کننده عصلانی یا استروئیدهای خوراکی. با توجه به خطر بالاتر بروز عوارض جانبی داروهای مسکن تجویزی، استفاده از آنها تنها برای دوره های کوتاه و برای مصرف در زمان بروز شدید درد به مدت یک تا دو هفته تجویز می‌شود.

فیزیوتراپی

تقویت و کشیدگی گردن می تواند به آن در مقاوم تر کردن گردن در مقابل درد کمک کندو بعضی از تمرینات مانند پایین آوردن چانه (chin tucks) می توان به ایجاد حالت بهتر سر و گردن کمک کند. هرچه عضلات گردن ضعیف تر باشد، امکان جلو آمدن سر و ایجاد درد بیشتر گردن وجود دارد. وقتی سر در محل طبیعی خود قرار بگیرد (به نحوی که گوشها در بالای شانه باشند)، فشار کمتری بر مهره های گردنی و دیسک های آن وارد می شود.

متخصص فیزیوتراپ یا کارشناسان دیگر حوزه سلامت می توانند یک طرح درمان مخصوص را با توجه به وضعیت شما تهیه کنند. برای مثال برای کاهش درد یا هدفگیری یک عضله بخصوص، به اصلاح بعضی تمرینات قدرتی یا کششی نیاز خواهد بود. بیماران با گذشت مدتی از شروع تمرینات قادر خواهند بود تا این حرکات را برای تقویت هر چه بیشتر عضلات گردن، در خانه ادامه دهند.

تزریق

اگر بیمار با مصرف داروهای خوراکی و انجام فیزیوتراپی به نتایج دلخواه و کاهش درد ناشی از دیسک گردن دست پیدا نکرد، می توان از تزریق استفاده کرد. اکثرتزریق های انجام شده برای درد گردن با استفاده از فلوئوروسکوپی (هدایت به کمک اشعه ایکس) و ماده رنگی برای نمایش مسیر دقیق ورود سوزن به ستون فقرات انجام می شود. هدف از تزریق در درمان درد ناشی از دیسک گردن، رساندن مستقیم دارو به محل مورد نیاز، بدون آسب دیدگی ساختارهای حیاتی ستون فقرات (مانند ریشه اعصاب، عروق خونی یا نخاع) است. دو مورد از تزریق های رایج برای دیسک گردن عبارتند از:

• تزریق اپیدورال استروئید در گردن: یک محلول استروئید برای کاهش التهاب به فضای اپیدورال (لایه خارجی کانال نخاعی) تزریق می شود. این نوع تزریق تا الان یکی از پرکاربردترین روشهای تزریقی برای دیسک گردن محسوب می شود.
• بلوک ریشه عصب انتخابی: یک محلول استروئید و ماده بی حسی در نزدیکی یک ریشه عصب نخاعی خروجی از فضای بین مهره ای تزریق می شود. از این تزریق می توان برای کمک به تشخیص ریشه عصبی عامل ایجاد درد استفاده کرد.

بخش اعظم کسانی که تحت تزریق قرار می گیرند، حداقل با تسکین بخشی از درد ناشی از دیسک گردن همراه می شود. امکان بروز مشکلات نادر اما بسیار جدی نیز وجود دارد و به همین دلیل هم باید درباره مزایا و خطرات احتمالی آن با پزشکتان صحبت کنید.

یخ یا گرما درمانی

اعمال ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ای یخ می تواند به کاهش التهاب و درد کمک کند بعضی از افراد از قرار دادن ۱۵ تا ۲۰ دقیقه ای گرما در محل دردناکی استفاده می کنند. فرقی نمی کند که از یخ استفاده می کنید یا از گرما، اما باید بین آنها فاصله ای دو ساعتی بیاندازید تا از بروز صدمات پوستی جلوگیری شود.

کشیدگی گردن

از یک دستگاه مکانیکی برای بستن سر و کشیدن آرام آن به سمت بالا و ایجاد کشیدگی در مهره های گردنی استفاده می شود. هدف از این روش، کاهش فشار وارد بر دیسک ها و ریشه های عصب است. بعضی از افراد ممکن است در حین اجرای این فرایند با درد مواجه شوند، اما این موضوع در میان همه افراد رخ نمی دهد. اگر کشیدگی سر و گردن به کاهش درد منجر شود، می توان تهیه این دستگاه برای انجام این حرکت در خانه را نیز در نظر گرفت.

ماساژ درمانی

یک ماساژ ملایم با کمک به شل شدگی عضلات، افزایش جریان خون و آرام سازی بیمار، می تواند باعث کاهش درد ناشی از دیسک گردن شود؛ اگر ماساژ باعث بدتر شدن درد شود، باید بلافاصله آن را متوقف کرد.

جراحی دیسک گردن

هدف از جراحی دیسک گردن، برداشتن دیسک آسیب دیده و تضمین فشاربرداری از ریشه عصب یا نخاع تحت فشار است. این روند به کاهش درد منتشر و پیشگیری از پیشروی نقایص نورولوژیکی مانند گزگز کردن، بیحسی یا ضعف دستان منجر می شود.