یکی از سوال هایی که بسیاری از والدین از ما می پرسند این است که علائم زانو ضربدری در کودکان چه می باشد؟ به صورت کلی رایج ترین نشانه برای این آسیب زاویه نابرابر بین زانو و مچ پا می باشد. یعنی پاها حالتی خمیده خواهند داشت و از حالت طبیعی خود خارج می شوند.
با این حال در این مطلب از کلینیک ارتوپد فنی فراز قصد داریم تا ده علائم رایج را به شما توضیح دهیم و بررسی نماییم که چه روش های درمانی برای این آسیب وجود دارد. بنابراین اگر شما یا یکی از نزدیکانتان به آن دچار هستید توصیه می کنیم حتما تا انتها این مطلب همراه ما باشید.
زانو ضربدری چیست؟
زانوهای ضربدری معمولا در کودکان دیده می شود. به این صورت که وقتی کودک می ایستد، زانوها لمس می شوند و مچ پاها از هم دور می شوند. که ممکن است باعث ایجاد ظاهری ناخوشایند در راه رفتن کودک شود، به طوری که هنگام راه رفتن و دویدن، زانوها ضربه می خورند.
اکثر موارد خفیف هیچ علامتی ندارند. با این حال، زانوهای ضربدری شدید می تواند باعث درد زانو یا مشکلات کشکک زانو شود و ممکن است خطر ابتلا به آرتریت را در سنین بالاتر افزایش دهد.
ژنو والگوم فیزیولوژیک به الگوی طبیعی زانوهای ضربدری اشاره دارد که پس از ۲ سالگی در اکثر کودکان ظاهر می شود، معمولا در ابتدا بسیار شدید است و در حدود ۳-۴ سالگی ادامه پیدا می کند، و سپس با گذشت زمان شروع به بهبود می کند، به طوری که اکثر کودکان در سن ۸-۱۰ سالگی به یک تراز طبیعی می رسند. کفش طبی، ساق بند و فیزیوتراپی تاثیری بر این روند طبیعی رشد زانو ندارند و برای کودکانی که از این الگوی طبیعی پیروی می کنند، به هیچ درمانی به جز مشاهده در طول زمان نیاز نیست.
کودکانی که زانوهای ضربدری خارج از این الگو دارند باید توسط متخصص ارتوپد اطفال برای ارزیابی ارجاع شوند.خیلی اوقات درمان زانوی ضربدری نیاز به جراحی ندارد مگر این که باعث علائمی مانند درد هنگام راه رفتن یا همراه با سابقه خانوادگی بیماری های استخوانی یا آرتریت زانو باشد.
ارجاع به موقع مهم است، رشد هدایت شده، مشابه استفاده در پاهای خمیده، درمان ارجع است، اما بهتر است در زمانی که هنوز رشد کافی برای اصلاح وجود دارد انجام شود (قبل از سن ۱۲ سالگی در خانم ها و ۱۴ سالگی در آقایان). استئوتومی، که در آن استخوان تقسیم شده و با استفاده از یک صفحه و پیچ اصلاح میشود، برای موارد شدید در نظر گرفته میشود و پس از پایان طبیعی رشد زانو خیلی دیر ارجاع میشود (زنان بالای ۱۴ سال و مردان بالای ۱۶ سال).
پیشنهاد می کنیم در مورد زانوهای ضربدری کودک خود به پزشک مراجعه کنید، در صورتی که:
- با گذشت زمان شدید یا بدتر می شود
- در حال حاضر بیش از سن ۸-۱۰ سال را دارد
- دردناک است یا سبب ایجاد مشکلات قابل توجه راه رفتن می شود
- مرتبط با کوتاهی قد، بیماری متابولیک استخوان یا سابقه خانوادگی آرتریت است
در کلینیک ارتوپد فنی فراز با توجه به مشکل پای ضربدری کودک شما که از طریق اسکن کف پا، عکس برداری و روش های ارزیابی دقبق، بهترین راه حل ارائه می شود که اولویت با روش های غیر جراحی مانند ساخت بریس زانو و … می باشد.
آیا زانو ضربدری طبیعی است؟
معمولاً ژنو والگوم در کودکان در مراحل اولیه رشد آنها دیده می شود، که هم ترازی کودک اغلب با رشد اصلاح می شود. البته این برای کودکان زیر چهار سال طبیعی است و بیشتر آنها تا زمانی که به سن هشت یا نه سالگی برسند نیاز به درمان جدی دارند.
در برخی موارد، زانو ضربدری می تواند نشانه ای از یک بیماری زمینه ای مانند راشیتیسم یا آرتریت باشد. با این حال، در بیشتر موارد، موضوع صرفاً مربوط به رشد استخوان ها و مفاصل با سرعت های متفاوت است.
با گذشت زمان، استخوان ها به یکدیگر نزدیک می شوند و هم ترازی خود به خود اصلاح می شود. در این بین نیازی به درمان نیست و تنها انجام حرکات اصلاحی پای ضربدری کودکان توصیه می شود. همچنین کودکانی که زانوهای ضربدری خفیف دارند می توانند فعال بمانند و در تمام فعالیت های معمول خود شرکت کنند.
علائم زانو ضربدری در کودکان
در صورتی که کودک شما به این آسیب دچار باشد به راحتی قابل تشخیص می باشد. رایج ترین علائم این عارضه عبارت است از:
- راه رفتن غیر عادی: در زمان راه رفتن کودک خود را با سایرین مقایسه کنید، اگر احساس کردید تفاوتی وجود دارد ممکن است دلیلی برای آن باشد.
- تماس زانو ها با یکدیگر: رایج ترین نشانه زانو ضربدری نزدیکی زانو ها به یکدیگر و دوری مچ پا از هم می باشد.
- فاصله مچ پا هنگام ایستادن بیشتر از حالت عادی است: این مورد نیز همانند مورد قبل می باشد.
- زاویه زانو نابربر است: در زمان ایستادن به زانوهای کودک خود توجه کنید، اگر قرینه نمی باشد ممکن است به این آسیب دچار باشند.
- مشکل در راه رفتن: در سن ۶ سالگی کودک شما باید توانایی راه رفتن را به طور کامل داشته باشد، اگر غیر این است باید بررسی شود.
- درد در زانو: اگر کودک شما از هر گونه درد در ناحیه زانو شکایت دارد ممکن است مربوط به این موضوع باشد.
- پاهای خم شده به سمت داخل
- پاهای خیلی جدا از هم
- زانوی ضربدری با زاویهی بیش از ۱۵ درجه
- زانوهایی که یکدیگر را لمس میکنند.
چه درمانی برای زانوهای ضربه ای توصیه می شود؟
در بیشتر موارد، زانو ضربدری یک بیماری بی ضرر است که نیازی به درمان ندارد. با این حال، در برخی موارد، اصلاح تدریجی ممکن است توصیه شود، این کار را می توان با کمک بریس یا دستگاه های ارتز انجام داد. همچنین شروع درمان پزشکی برای هر بیماری زمینهای مانند بیماری استخوان، کمبود ویتامین D، عفونت استخوان زانو یا سایر بیماریهای زمینهای مهم است.
در موارد شدید، اصلاح جراحی ممکن است ضروری باشد که جراحی شامل اصلاح تراز استخوان های پاها می شود و می تواند به بهبود عملکرد و ظاهر پاها کمک کند.
گزینه های غیر جراحی برای زانو ضربدری
اغلب اوقات درمان صرفاً بر درمان بیماری های زمینه ای متمرکز است، از جمله موارد دیگر، راشیتیسم با مکمل ویتامین D/کلسیم درمان می شود، فیزیوتراپی می تواند به تقویت عضلات اطراف زانو کمک کند و به حفظ دامنه حرکتی کمک کند. بریس های زانو می توانند به حرکت محور مکانیکی زانو به موقعیت مرکزی تری کمک کنند و تا زمانی که استخوان ها به تدریج صاف شوند، ثبات ایجاد می کنند.
گزینه های جراحی برای زانوهای ضربه ای
برای اکثر کودکان، زانو ضربدری چیزی بیش از یک موضوع زیبایی نیست و هیچ درمانی لازم نیست، با این حال، در برخی موارد، این وضعیت می تواند منجر به درد یا مشکل در راه رفتن شود. برای این کودکان ممکن است جراحی توصیه شود که دو نوع اصلی جراحی برای زانو وجود دارد: اتصال صفحه رشد و استئوتومی دیستال فمورال.
همی اپی فیزیودز (رشد هدایت شده)
اتصال صفحه رشد یا همی اپی فیزیودزیس شامل بستن یک طرف صفحه رشد در نزدیکی زانو است تا طرف دیگر بتواند به آن برسد، این جراحی به عنوان جراحی رشد هدایت شده نیز شناخته می شود. این کار معمولاً با میله های کوچکی انجام می شود که می توان آنها را در تاریخ بعدی جدا کرد.
شروع درمان و مدت زمانی که میله ها در جای خود باقی می مانند به درجه ناهماهنگی، سن بیمار، سرعت رشد بیمار و رشد باقیمانده مورد انتظار بستگی دارد. این جراحی معمولاً زمانی انجام می شود که کودک به سن بلوغ نزدیک می شود (سن ۱۱ سالگی برای زنان و ۱۳ سالگی برای مردان).
استئوتومی دیستال فمورال (DFO)
استئوتومی دیستال فمورال شامل بریدن و تغییر موقعیت خود استخوان ران (فمور) است. که می تواند به روش باز یا استئوتومی بسته انجام شود. معمولاً از یک صفحه و پیچ به عنوان تثبیت داخلی برای ثابت نگه داشتن استخوان در زمان بهبودی استفاده می شود. این روش بیشتر در بیماران بزرگسالی که هیچ گونه رشدی ندارند استفاده می شود، در برخی موارد این جراحی را می توان با روش های بلند کردن اندام یا کوتاه کردن اندام ترکیب کرد.
اگر جراحی برای ناهنجاری کودک شما توصیه می شود، نوع جراحی توصیه شده به شدت بیماری و سن کودک بستگی دارد. در بیشتر موارد، جراحی در اصلاح زانویی موفقیت آمیز است و به کودکان اجازه می دهد تا فعالیت های عادی خود را از سر بگیرند.
همچنین در برخی موارد، استئوتومی دیستال فمورال ممکن است با جراحی های دیگر برای درمان آسیب غضروف ترکیب شود .
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با علائم زانو ضربدری در کودکان و جزئیات مربوط به آن آشنا کنیم؛ در آخر این مورد را در نظر داشته باشید که اگر هر یک از علائم اشاره شده را در کودک خود احساس کردید بهتر است سریعا برای درمان اقدام کنید تا از آسیب جدی تر جلوگیری شود. امیدواریم که این مطلب برای شما مفید بوده باشد.
/سلب مسئولیت: تحریریهی ویکی درمان در تهیه این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد./
