برخی از نوزادان در زمان تولد به مشکل زردی رو به رو هستند که این زردی شامل زدی چشم و پوست است. رنگدانه بیلی روبین زمان تجزیه سلولهای قرمز خون به و جود میآید و باعث بیماری شایع زردی نوزاد میشود. در نوزادن، کبد به تجزیه بیلی روبین میپردازد و با کمک دستگاه گوارش، آن را دفع میکند. در زمان تولد نوزاد ممکن است که کبد برای دفع بیلی روبین با مشکل مواجه شود. اما باید بدانید که در اکثر مواقع زردی نوزاد با رشد کبد، از بین میرود.
در اکثر موارد، زردی بعد از ۳ هفته از بین میرود. اگر بیشتر از ۳ هفته این شرایط ادامه داشته باشد، ممکن است که نشانهی بیماری زمینهای باشد. از عوارض افزایش بیلی روبین میتوان به ناشنوایی و فلج مغزی اشاره کرد. به همین دلیل توصیه میشود تا در زمان ترخیص نوزادان، آنها را از نظر زردی معاینه کنند.
دلیل زردی نوزاد چیست؟
عامل زردی وجود رنگدانه بیلیروبین در خون است. این رنگدانه در خون همه انسانها، بدون توجه به سن وجود دارد. در زمان تجزیه سلولهای خونی که پیر شدهاند، بیلیروبین به وجود میآید. کبد با جمع کردن بیلیروبین از خون، به وسیله مدفوع به دفع آن میپردازد. در زمان حاملگی این فرایند از طریق کبد مادر برای نوزاد اتفاق میافتد. پس از تولد نوزاد، مدت زمان کوتاهی طول میکشد تا کبد فعالیت خود را آغاز کند و به دفع رنگدانه بیلیروبین بپردازد. بنابراین این رنگدانه در سفیدی چشم و زیر پوست جمع میشود و سبب زردی نوزاد میشود.
به این نوع از یرقان، زردی فیزیولوژیک میگویند که از روز دوم یا سوم از تولد نوزاد ظاهر میشود و تا حداکثر سه هفته ادامه مییابد. البته برخی از نوزادان که نارس متولد میشوند تا دو ماه این شرایط را تجربه میکنند. فرایند آغاز زردی از صورت او آغاز می شود و تا نوک انگشتان پای نوزاد ادامه میابد.
در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشوند و میزان ترشح شیر کافی نیست، زردی تشدید میشود. اگرچه شیر مادر را نمیتوان عامل زردی تعیین کرد، اما پایین بودن سطح مایعات بدن در نوزاد میتواند باعث بالا رفتن سطح رنگدانه بیلی روبین شود. بنابراین اگر شیر مادر برای نوزاد کافی نباشد، باید از شیر خشک استفاده کرد یا با تکنیکهای افزایش ترشح شیر، آن را افزایش داد. در اکثر موارد با افزایش تعداد دفعات شیردهی و استفاده از مکملها برای تغذیه نوزاد، این مشکل رفع میشود. متخصصان این حوزه پیشنهاد میکنند که در هفته اول تولد نوزاد، روزی ۸ تا ۱۰ بار نوزاد را شیر دهند.
مطالب پیشنهادی: فواید شیر مادر
چه زمانی زردی خطرناک است؟
در بیشتر مواد لازم نیست نگران این مشکل باشید. اما اگر سطح رنگدانه بیلی روبین بیشتر از حد مجاز شود، ممکن است که باعث کر شدن، آسیب به سیستم عصبی و فلج شدن شود. برخی از عوامل باعث تشدید زردی میشود:
- برادر یا خواهری که زردی گرفته باشند.
- خونمردگی در زمان تولد
- اختلال ژنتیکی
- نوزادان نارس
- نوزادانی که با مشکل کم کاری تیروئید و کیستیک فیبروز دست و پنجه نرم میکنند.
- ناسازگاری خون
اگر در ۲۴ ساعت اول بعد از تولد با مشکل زردی نوزاد مواجه شدید، حتما با پزشک در این باره مشورت کنید زیرا بسیار خطرناک است. این اتفاق معمولا به دلیل عدم سازگاری گروه خونی مادر و نوزاد اتفاق میافتد. برای مثال اگر مادر ، گروه خونی RH یا O منفی داشته باشد، این احتمال وجود دارد که با گروه خونی نوزاد هماهنگ نباشد. در این شرایط پزشک، گروه خونی مادر را چک میکند و این مسئله را بررسی میکند. اما تا زمان تولد نوزاد، هیچ راهی وجود ندارد که بتوان نوع گروه خونی نوزاد را مشخص کرد.
برخی ترجیح میدهند تا زمان بروز علائم زردی صبر کنند، زیرا اگر ناسازگاری وجود نداشته باشد، نوزاد سالم است. انجام تست کومیز باعث میشود تا اگر ناسازگاری گروه خونی، روی سلولهای نوزاد تاثیر گذاشته است، متوجه شویم.
روش های درمان زردی نوزاد
در اکثر موارد، زردی نیاز به درمان ندارد ولی اگر لازم باشد تا درمان روی او صورت بگیرد، فتوتراپی موثرترین راه درمان است. در نور درمانی (فتوتراپی)، نوزاد به طور کامل لخته شده و زیر نور مهتابی قرارمیگیرد. نور ماورا بنفش موجب تغییر رنگدانه بیلی روین میشود و آن را به شکلی تبدیل میکند که نوزاد بتواند دفع کند.
یکی دیگر از روشهای درمان، استفاده از پتوی بیلی پد است. این نوع از پتو را میتوان اجاره کرد و در منزل به درمان زردی نوزاد پرداخت. استفاده از روش نور درمانی برای درمان زردی نوزاد بسیار موثر است، البته اگر شدت زردی نوزاد بالا باشد، در بخش مراقبتهای ویژه بستری میشود تا خون به او تزریق شود. انجام این اقدام باعث میشود تا خونی که حاوی مقدار نرمال از بیلی روبین است، جایگزین آن شود.
با استفاده از روش سنتی نور درمانی شما میتوانید دو عدد لامپ مهتابی نیم متری استفاده کنید که به زیر یک میز نصب میشود. سپس نوزاد را لخته کرده و زیر لامپ مهتابی قرار میدهید. برای اینکه دمای بد نوزاد افت نکند، از پتو و لحاف برای پوشاندن نوزاد استفاده کنید. در این زمان باید چشمان نوزاد با نوار پارچهای بسته شود. فاصلهای که برای مهتابی با سطح بدن نوزاد در نظر گرفته میشود، بین ۶۰-۸۰ سانتی متر است.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟
زردی نوزاد میتواند خطر ورود رنگدانه بیلی روبین به مغز را افزایش دهد که باعث آسیب به سلولهای مغزی میشود. اگر هر یک از عوامل زیر را مشاهده کردید برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
- گسترش زردی و شدیدتر شدن آن
- افزایش تب به بالای ۳۸ درجه
- افزایش عمق زردی نوزاد
- ضعف نوزاد
سخن آخر
در این مقاله از ویکی درمان به درمان زردی نوزاد پرداختیم. در پنج روز اول زایمان، نوزاد را از نظر علائم زردی چک کنید. در صورت مشاهده علائم زردی در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. اگر در این زمینه سوالی داشتید در بخش نظرات آن را مطرح کنید.
