آزمایش تراکم بافت سینه اندازه‌گیری و تخمین متناسبی از میزان بافت غده‌ای، همبند و چربی در سینه زنان است. این تست معمولاً با استفاده از ماموگرافی و یک آزمایش تشخیصی با اشعه ایکس انجام می‌شود. داشتن بافت سینه متراکم یک وضعیت غیر طبیعی نیست و در واقع، حدود نیمی از زنان بالای ۴۰ سال دارای سینه‌های متراکم هستند.
ارتباط دقیق بین تراکم سینه و سرطان سینه هنوز ثابت نشده است اما ممکن است داشتن بافت سینه متراکم یک علت سرطان سینه باشد یا احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش دهد. اغلب توصیه می‌شود اگر بافت سینه متراکم دارید با پزشک در مورد آن صحبت کنید و در صورت تشخیص، آزمایشات غربالگری سرطان سینه را انجام دهید.
بافت سینه متراکم چیست؟
تراکم سینه، نسبت غدد و بافت همبند به چربی در سینه زنان است و معمولاً از طریق ماموگرافی به عنوان آزمایش تراکم بافت سینه تعیین و تشخیص داده می‌شود. سینه از بافت‌های غده‌ای، همبند و چربی تشکیل شده است و اگر بافت غده‌ای و همبند بیشتر از بافت چربی باشد،در ماموگرافی و آزمایش تراکم بافت سینه، پستان سفیدتر ظاهر شود و نشان‌دهنده تراکم بیشتر سینه می‌باشد.
بافت غدد شامل لوبول‌ها (که در دوران شیردهی شیر تولید می‌کنند) و مجاری است که شیر را از لوبول‌ها به نوک پستان می‌رسانند. بافت همبند (که بافت فیبری نیز نامیده می‌شود)، بافت غده‌ای را در جای خود نگه می‌دارد و بافت چربی به اندازه و شکل‌دهی سینه کمک می‌کند.
اینکه چرا برخی از زنان سینه متراکم دارند و برخی ندارند، هنوز مشخص نیست. به طور کلی، تمایل زنان جوان به داشتن سینه‌های متراکم بیشتر است و در مقابل برخی از زنان یائسه ممکن است در نتیجه تغییرات هورمونی دوران یائسگی تراکم سینه خود را از دست بدهند. با این حال، برخی از زنان جوان ممکن است سینه‌های پرچربی داشته باشند در حالی که برخی از زنان مسن سینه متراکم دارند.
احتمالا عامل ژنتیک نقش مهمی در تراکم سینه زنان دارد اما رژیم غذایی، تغذیه، افزایش یا کاهش وزن و عوامل هورمونی نیز در این باره موثر هستند. حدود پنجاه درصد از زنان بالای ۴۰ سال بافت سینه متراکم دارند که طبیعی است.
آزمایش تراکم بافت سینه چگونه است؟
برای آزمایش تراکم بافت سینه، وقتی ماموگرافی انجام می‌دهید، رادیولوژیست نتیجه را با استفاده از سیستم گزارش‌دهی و داده تصویربرداری پستان بررسی می‌کند. این آزمایش به عنوان یک روش تشخیصی در یکی از مراحل بیماری سرطان سینه نیز به‌کار می‌رود. BI-RADS یک مقیاس استاندارد است که به صورت درجه‌بندی از ۱ تا ۶ تعریف شده است. این گزارش مشخص می‌کند که توده و تراکم سینه، خوش خیم یا بدخیم است. نتیجه ارزیابی صفر به این معنی است که برای مشخص کردن یک نتیجه بهتر به تصویربرداری اضافی نیاز است.
- تراکم بافت چرب: نشان می‌دهد سینه‌ها عمدتاً از بافت چربی تشکیل شده و دارای بافت فیبری و غده‌ای بسیار کمی است و حدود ۱۰ درصد از زنان را شامل می‌شود.
- تراکم فیبروگلندولار پراکنده: مشخص کننده این است که بافت چربی غالب است اما در ماموگرافی چند ناحیه از بافت فیبری و غده‌ای قابل مشاهده است که حدود ۴۰ درصد از زنان در این گروه قرار می‌گیرند.
- متراکم ناهمگن: در ماموگرافی مناطق زیادی از بافت فیبری و غده‌ای نشان داده می‌شود و حدود ۴۰ درصد از زنان نیز این نتیجه را دریافت می‌کنند.
- بسیار متراکم: آزمایش تراکم بافت سینه نشان می‌دهد که سینه‌ها دارای مقادیر زیادی بافت فیبری و غده‌ای هستند و حدود ۱۰ درصد از زنان در این دسته قرار دارند.
چرا آزمایش تراکم بافت سینه مهم است؟
برای اینکه آزمایش تراکم بافت سینه را انجام دهید و میزان تراکم سینه خود را بدانید دو دلیل مهم وجود دارد:
- تحقیقات نشان داده که با افزایش تراکم بافت سینه، خطر ابتلا به سرطان سینه افزایش می‌یابد. اگر بافت سینه متراکم دارید، حتما با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی در مورد آن مشورت کنید.
- بافت متراکم سینه ممکن است یافتن توده سرطانی در ماموگرافی را دشوارتر کند. در ماموگرافی و آزمایش بافت تراکم سینه، بافت سینه متراکم معمولی سفید به نظر می‌رسد و توده‌ها یا تومورهای سینه نیز سفید به نظر می‌رسند، بنابراین ممکن است بافت متراکم، برخی از تومورها را از دید پزشک پنهان کند. به همین دلیل حتی اگر به تازگی ماموگرافی معمولی انجام داده‌اید، حتما در صورت مشاهده هرگونه تغییر در سینه‌ها، با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی صحبت کنید.
علت بافت سینه متراکم
تراکم سینه‌ها، ممکن است در طول زمان تغییر کند. به طور کلی، احتمال وجود سینه‌های متراکم در موارد زیر بیشتر است:
- زنان جوانتر
- زنان باردار یا شیرده
- زنان در حال انجام هورمون درمانی
- زنان دارای وزن بدنی کمتر
پس چنانچه در گروه‌های فوق قرار دارید برای بررسی و آزمایش تراکم بافت سینه اقدام کنید. زنانی که سینه‌های متراکم داشته اما هیچ فاکتور خطرناک دیگری برای سرطان سینه ندارند بیشتر از حد متوسط در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند. بنابراین بهتر است از غربالگری سالانه سرطان سینه استفاده کنند.
همانطور که اشاره شد بافت متراکم سینه تفسیر ماموگرافی را دشوارتر می‌کند، زیرا سرطان و بافت متراکم پستان هر دو در ماموگرافی سفید به نظر می‌رسند و سینه‌های بسیار متراکم ممکن است خطر عدم تشخیص سرطان در ماموگرافی را افزایش دهند.
علیرغم وجود نگرانی در مورد تشخیص سرطان در آزمایش تراکم بافت سینه در سینه‌های متراکم، ماموگرافی ابزار غربالگری موثری و مناسبی است. رایج‌ترین نوع ماموگرافی به نام ماموگرافی دیجیتال، تصویر سینه را به‌جای فیلم به صورت فایل‌های دیجیتال ذخیره کرده و تجزیه و تحلیل دقیق‌تر را ممکن می‌کند. استفاده از این روش در یافتن سرطان در بافت متراکم سینه موثرتر از فناوری ماموگرافی فیلم قدیمی است.
جمع بندی
داشتن بافت سینه متراکم به عنوان یک وضعیت غیر طبیعی یا یک بیماری برای زنان در نظر گرفته نمی‌شود. با این حال، در برخی موارد بافت سینه متراکم یک عامل خطرناک برای سرطان سینه است. به این معنا که زنانی که سینه‌هایی با بافت متراکم دارند در مقایسه با زنانی که بافت سینه چرب دارند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان سینه هستند.
این خطر چیزی غیر از تأثیر سینه‌های متراکم بر توانایی خواندن ماموگرافی است. زنان می‌توانند با انجم آزمایش تراکم بافت سینه نسبت به تعیین نوع بافت سینه خود اقدام کنند و در صورت تشخیص پزشک در موارد مشکوک و مشاهده علائم سرطان سینه، توصیه‌های لازم را انجام دهند.
سؤالات متداول
آیا داشتن سینه‌های متراکم شایع است؟
بله، سینه‌های متراکم رایج هستند و تقریباً نیمی از زنان ۴۰ ساله و بالاتر که ماموگرافی و آزمایش بافت تراکم سینه انجام می‌دهند دارای بافت سینه متراکم هستند
چگونه متوجه شوم که سینه متراکم دارم؟
بافت متراکم سینه را فرد یا پزشک با معاینه فردی یا بالینی نمی‌توانند تشخیص دهند بلکه لازم است رادیولوژیست توسط ماموگرافی و آزمایش بافت تراکم سینه آن را بررسی کند.
