فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل + تکنیک و فواید

تمرینات فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل، ابزاری مهم برای بازماندگانی است که قصد دارند تحرک خود را بهبود ببخشند. تحقیقات نشان داده که در یک دوره زمانی بحرانی ۶-۸ ماهه پس از سکته مغزی، بیشترین بهبودی با توانبخشی رخ خواهد داد. در واقع، داشتن یک برنامه فیزیوتراپی و ورزشی ثابت در خانه از بهترین راه‌ها برای ادامه بهبودی پس از ترخیص است. در این مقاله به معرفی روش‌های فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل پرداخته و اهمیت آن را بررسی می‌کنیم پس اگر به دنبال راه‌های توانبخشی سکته مغزی در خانه هستید با ما همراه باشید.

سکته مغزی چیست؟

سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که خون‌رسانی به مغز قطع شود و این یک شرایط اورژانسی پزشکی است زیرا هر چه زودتر جریان خون بازیابی و احیا شود، آسیب کمتری به بیمار خواهد رسید. دو دلیل اصلی برای سکته مغزی وجود دارد:

• خونریزی: زمانی که یک رگ خونی ضعیف که خون مغز را تامین می‌کند، پاره شود.
• ایسکمیک: زمانی که جریان خون در نتیجه لخته شدن خون در رگ مسدود شود که این حالت شایع‌ترین علت سکته مغزی است.

عواقب پس از سکته مغزی کیفیت زندگی افراد را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. بازماندگان سکته‌های مغزی اغلب در دراز مدت با مسائل مختلفی دست به گریبان هستند، مانند:

• مشکل در گفتار.
• مشکل در حرکت و راه رفتن.
• اختلال شناختی و غیره.

بیماران سکته مغزی اغلب به توانبخشی پس از سکته نیاز دارند تا بتوانند آسیب‌های احتمالی وارده را بهبود بخشند. بنابراین فیریوتراپی سکته مغزی در منزل یکی از روش‌های مناسب است که پس از ترخیص و برای ادامه روند بهبود و درمان توصیه می‌شود.

فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل چگونه است؟

سکته مغزی ارتباطات حیاتی بین مغز و ماهیچه‌ها را از بین می‌برد و باعث ناتوانی طولانی‌مدت فرد می‌شود و بعلاوه منجر به محدودیت‌های فیزیکی و حرکتی می‌شود.

با این حال، این ناتوانی و محدودیت‌ها می‌توانند دائمی نباشد. در واقع، توانبخشی و فیزیوتراپی در مراحل اولیه بهبودی و زمانی که بیمار هیچ کنترلی بر عضلات آسیب دیده خود ندارد، بسیار مهم و حیاتی خواهد بود و اینجاست که اهمیت فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل مشخص می‌شود.فیزیوتراپ با تجربه بیمار سکته مغزی را با تمرینات مختلف بعد از سکته آشنا می‌کند از جمله:

• تکنیک‌های حرکت نرم برای تسکین درد.
• سرد و گرم درمانی برای مدیریت درد.
• کشش و تقویت مفاصل برای حفظ دامنه حرکتی مفصل کمک و جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات.
• تحریک الکتریکی برای بهبود هدایت عصبی و بازگرداندن حرکت پس از سکته.
• ایستادن و راه‌رفتن برای بهبود تعادل و ثبات.
•  تمرینات فیزیوتراپی قفسه سینه و تمرینات تنفسی برای بهبود ظرفیت تنفسی و گردش خون.

حرکت درمانی ناشی از محدودیت (CIMT) که روشی بسیار چالش برانگیز است و برای بیماران سکته مغزی مبتلا به همی پلژی (ضعف یا فلج در سمت آسیب دیده بدن) مفید است. عملکرد CIMT به این صورت است که بیمار را به استفاده اجباری از سمت آسیب‌دیده وادار می‌کند. این برنامه توانبخشی و فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل از قبل و در بیمارستان شروع می‌شود و سپس در منزل ادامه می‌یابد.

تکنیک‌ها و نکات فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل

رویکردهای متعددی برای فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل وجود دارد اما باید بدانید که کدام تکنیک برای شما مناسب است. هر سکته مغزی منحصر به فرد است و هر فرد می‌تواند از درمان‌های مختلفی در خانه استفاده کند. پس از ترخیص از درمان در بیمارستان، لازم است بیماران سکته مغزی یک برنامه بهبودی قوی در خانه داشته باشند زیرا برای ادامه مسیر بهبودی، مغز باید به طور  مداوم تحریک شود. در ادامه نکات و تکینیک‌های لازم برای فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل را شرح خواهیم داد.

• تمرکز در تمرینات فیزیوتراپی

وقتی توجه شما بر تمرین فیزیوتراپی متمرکز نباشد و همزمان حواستان پرت مسئله دیگری باشد از مزایای کامل فیزیوتراپی بهره‌مند نخواهید شد. برای حفظ تمرکز خود در ورزش و انجام فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل، محیطی آرام و خلوت برای خود ایجاد کنید و اجازه ندهید هیچ عاملی باعث حواس پرتی و در نتیجه مانع پیشرفت شما شود.

• تمرینات فیزیوتراپی و توانبخشی روزانه

ورزش بر قدرت عضلانی تمرکز دارد و تمرینات بازیابی، مغز بیمار را فعال می‌کند تا پیام‌های لازم برای حرکت را به عضلات ارسال کند. تمرکز توانبخشی بر تحریک عصبی، مکانیسم مغز برای ارسال پیام مجدد و یادگیری مهارت‌های جدید است. بعلاوه هدف از توانبخشی سکته مغزی تقویت عضلات برای کمک به مبارزه با هرگونه آتروفی عضلانی ناشی از نداشتن تحرک است.

• آینه درمانی

آینه درمانی یک روش جالب برای فعال کردن سیگنال‌های دست به مغز است و برای افرادی که دچار فلج دست یا حرکت محدود دست هستند بسیار موثر است. در این روش درمانی سکته مغزی با استفاده از یک آینه رومیزی بازوی فلج را می‌پوشانند و باعث بازتاب بازوی دارای عملکرد می‌شوند و بیمار در حالیکه در آینه نگاه می‌کند، تمرینات دست درمانی روی میز را انجام می‌دهد.

• تمرینات ذهنی برای بهبود سکته مغزی

تمرین ذهنی برای بیمارانی که فلج هستند و نمی‌توانند بدون حمایت حرکت کنند بسیار مفید است زیرا به مغز اجازه می‌دهد بدون نیاز به تحرک، خود را دوباره بازیابی کند. بهتر است تمرینات توانبخشی ذهن قبل از انجام تمرینات دیگر انجام شود. بر اساس تحقیقات، بیمار با تجسم خود در حال حرکت به همان روشی که حرکت فیزیکی و واقعی را انجام می دهد، نوروپلاستیسیته را در بدن خود فعال خواهد کرد.

• کایزن

کایزن یک اصطلاح ژاپنی است و منظور از آن بهبود حاصل از تمرین مستمر از طریق مراحل کوچک و ثابت است. این روش مستلزم صبر و استقامت در فیزیوتراپی است که پس از سکته مغزی انجام می‌شود و جز اصلی تمرینات فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل است.

حرکات فیزیوتراپی برای سکته مغزی

حرکت درمانی ناشی از محدودیت یک نوع فیزیوتراپی چالش برانگیز برای بیماران سکته مغزی است. اگر بیمار سکته مغزی، همی پلژی دارد، به راحتی این تمرینات را با محدود کردن حرکت در سمت آسیب‌دیده و استفاده از سمت ضربه‌خورده انجام می‌دهد.

• حرکت درمانی روزانه

اکثر فیزیوتراپیست‌ها یک هدف اصلی برای فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل دارند و آن ادامه حرکت بیمار است. در طول دوران بهبودی سکته مغزی، انجام هر حرکتی مفید است پس تلاش کنید روزانه، تمام تمرینات حرکتی درمانی خود را انجام دهید زیرا مداومت و دنبال کردن برنامه فیزیوتراپی یکی از عوامل تعیین کننده در بهبود خواهد بود.

• فیزیوتراپی برای درمان اسپاستیسیتی

حرکات کششی برای اسپاستیسیتی مفید هستند و ترکیب آن‌ها با تمرینات توانبخشی و فیزیوتراپی روزانه بهتر است. اسپاستیسیتی به دلیل اختلال در ارتباط بین مغز و اندام‌ها ایجاد می‌شود و مغز در ارسال سیگنال به ماهیچه‌ها ناتوان است و  در نتیجه ماهیچه‌ها برای محافظت از خود سفت می‌شوند. تمرینات کششی مانع از انقباض عضلات در عدم استفاده از آن‌ها می‌شود و همزمان بازیابی مغز مشکل اساسی را برطرف می‌کند. در نتیجه، ورزش روزانه و فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل باعث بهبود تحرک و کاهش اسپاستیسیتی به مرور زمان خواهد شد.

اشاره کردیم که هر سکته مغزی منحصر به فرد است و همه آنها با یک سرعت بهبود نمی‌یابند. با این حال، پزشکان و فیزیوتراپیست‌ها معتقدند که حتی در صورت مشاهده علائم بهبودی نباید دست از تمرین کشید زیرا ممکن است بعد از مدتی روند نتایج کند شود. بنابراین اجازه ندهید چیزی شما را از ادامه فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل باز دارد. اگرچه ممکن است ظاهر شدن نتایج زمانبر باشد اما بازیابی مغز و شروع بهبود تا زمانی که متوقف نشوید ادامه خواهد داشت.

اهمیت فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل

پس از سکته، مغز به منظور ایجاد مسیرهای جدید و بهبود عملکردهای از دست رفته به تقویت مداوم نیاز دارد.  پس بیمار باید با درمان خانگی خود سازگار باشد، با فیزیوتراپ خود همکاری کند و در انجام تمرینات مداومت داشته باشد تا بهترین نتیجه را دریافت کند.

هر فرد به طور متفاوتی تحت تاثیر سکته مغزی قرار می‌گیرد و شدت علائم با اندازه و محل سکته تعیین می‌شوند. فیزیوتراپیست وظیفه دارد که علائم بیمار را ارزیابی کند و یک برنامه درمانی منحصر به فرد بر اساس نیازها و اهداف او طراحی کند. در واقع هدف بلند مدت فیزیوتراپی، تحریک ریکاوری مغز و آموزش مجدد عضلات برای حرکت است و به بیمار در به‌دست آوردن استقلال و توانایی انجام در فعالیت‌های روزانه‌اش کمک می‌کند.

مزایای فیزیوتراپی سکته مغزی

فیزیوتراپی در منزل برای بیماران سکته مغزی مزایای بسیاری از جمله موارد زیر را شامل می‌شود:

• بهبود آسیب مغزی و تقویت عملکرد عضلات.
• کاهش سفتی عضلات و حفظ گردش خون در ماهیچه‌ها و عصب‌های آسیب دیده.
• یادگیری مجدد حرکات و فعالیت‌های روزانه.
• بازیابی حرکت و قدرت بدنی.
• بهبودی سریعتر و بهتر.

جمع بندی

فیزیوتراپی سکته مغزی در منزل بخش مهمی از راه طولانی بهبودی شما پس از این عارضه است. بنابراین شما باید برنامه مناسب خود را انتخاب کرده و اهداف روشنی برای خود مشخص کنید که ممکن است دست یابی به آن‌ها آسان نباشد. نیازهای خود را به بهترین شکل ممکن با فیزیوتراپ و پزشک در میان بگذارید تا بهترین امکانات و برنامه را برای شما ارائه کنند. تعداد جلسات فیزیوتراپی سکته مغزی، نسبت به شدت آسیب و شرایط بیمار متغیر خواهد بود.

سؤالات متداول