اورتریت یا التهاب مجاری ادرار

اورتریت یک وضعیت پزشکی است که شامل التهاب مجاری ادرار می شود. مجرای ادرار، لوله ای است که از طریق آن ادرار از مثانه خارج می شود. اورتریت با تورم و تحریک در مجاری ادرار مشخص می شود که اغلب با درد در هنگام ادرار و مقاربت جنسی، ترشح آلت تناسلی و درد لگن همراه است. در ادامه با این بیماری و علل و علائم آشنا خواهیم شد.

اورتریت چیست؟

اورتریت یا التهاب مجاری ادرار معمولاً یک بیماری مقاربتی است که با سوزش هنگام دفع ادرار، ترشحات مجرای ادرار، افزایش میل به ادرار و یا خارش انتهای مجرای ادرار خود را نشان می دهد. علت اصلی اورتریت معمولاً عفونت توسط باکتری است که بر این اساس به دو نوع اصلی تقسیم می شود: 

• اورتریت گنوکوکی که  در اثر سوزاک ایجاد می شود و ۸۰ درصد موارد را تشکیل می دهد.
• اورتریت غیر گونوکوکی (NGU) که شایع ترین علل آن عبارتند از کلامیدیا تراکوماتیس و مایکوپلاسما ژنیتالیوم. 

اورتریت مشابه عفونت مجاری ادراری (UTI) نیست. اورتریت التهاب مجرای ادرار است، در حالی که UTI عفونت مجاری ادراری است. ممکن است این دو علائم مشابهی داشته باشند، اما بسته به علت زمینه‌ای، روش‌های درمانی متفاوتی دارند.

التهاب مجاری ادراری افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار می دهد. هم زن و هم مرد می توانند به این بیماری مبتلا شوند. با این حال، زنان شانس بیشتری برای ابتلا به این بیماری نسبت به مردان دارند. این تا حدی به این دلیل است که مجرای ادرار مردان، که طول آلت تناسلی است، بسیار بلندتر از زنان است. مجرای ادرار زنان معمولاً یک و نیم اینچ طول دارد. این باعث می شود که باکتری ها راحت تر وارد مجرای ادرار شوند.

علائم اورتریت چیست؟

به دلیل تفاوت در آناتومی مجرای ادرار بین مردان و زنان، علائم تجربه شده توسط افراد مبتلا به این بیماری اغلب به طور قابل توجهی متفاوت است. بسیاری از زنان متوجه هیچ علامتی نمی شوند، اگرچه ممکن است درد شکم و احساس سوزش در هنگام ادرار را تجربه کنند. سایر علائمی که زنان تجربه می کنند عبارتند از تکرر ادرار، ترشحات واژن و تب.

مردان معمولاً علائمی مانند:

• وجود خون در ادرار یا منی
• سوزش ادرار
• ترشحات سفید از آلت تناسلی
• تکرر ادرار
• آلت تناسلی ملتهب و خارش و تورم
• بزرگ شدن غدد لنفاوی
• درد هنگام انزال

ترشحات آلت تناسلی در نوع گنوکوکی اغلب سبز، زرد یا سفید و حاوی چرک است. ترشحات اورتریت غیر گنوکوکی اغلب سفید یا شفاف است. تشخیص و درمان به موقع اورتریت تقریباً به طور قطع علائم را برطرف می کند. با این حال، عفونت شدیدی که به اندازه کافی درمان نشود، بسته به جنسیت فرد، ممکن است منجر به عوارض دیگری مانند عفونت مثانه، بیضه یا دهانه رحم شود.

نوع گنوکوکی اگر درمان نشود می تواند منجر به عفونت های سیستمیک، تنوسینوویت و آرتریت واکنشی شود. اگر عفونت از طریق جریان خون پخش شود، می تواند باعث اندوکاردیت و مننژیت نیز شود. علاوه بر این، در صورت عدم درمان، نوع غیرگنوکوکی می تواند باعث بیماری التهابی لگن در زنان شود که به صورت درد شدید در نزدیکی لگن و پایین شکم، ناراحتی در ناحیه لگن در حین و خونریزی پس از مقاربت، تب و ترشحات سبز یا زرد رنگ واژن ظاهر می شود.

اگر این نوع التهاب نیز درمان نشود، زنان در معرض خطر عفونت مثانه و دهانه رحم هستند. همچنین ممکن است از مادران آلوده به نوزادان منتقل شود و منجر به عفونت گوش میانی، ورم ملتحمه یا حتی ذات الریه شود. هر دو نوع این بیماری می توانند باعث ایجاد آبسه در بافت اطراف مجرای ادرار شوند و منجر به فیبروز و تنگی مجرای ادرار شوند. سایر عوارض عبارتند از اپیدیدیمیت یا عفونت اپیدیدیم، آتروفی بیضه و ناباروری و پروستاتیت.

مطالعه بیشتر: بهترین دکتر پیکر تراشی

چه عواملی باعث اورتریت می شوند؟

این عارضه اغلب در نتیجه عفونت باکتریایی یا ویروسی رخ می دهد و بیماری های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک علت اصلی آن هستند. با این حال، سایر باکتری ها و ویروس ها مانند اشریشیا کلی، ویروس هرپس سیمپلکس و سیتومگالوویروس نیز ممکن است مسئول این التهاب باشند.

همانطور که اشاره شد اورتریت را می توان با توجه به علت آن به دو نوع طبقه بندی کرد. اورتریت گنوکوکی که نتیجه عفونت با باکتری نایسریا گونوره است. اورتریت غیر گنوکوکال (NGU) که توسط عواملی غیر از سوزاک ایجاد می شود. عوامل ایجاد کننده NGU می تواند شامل سایر عفونت ها یا بیماری های مقاربتی، آسیب به لگن و مواد شیمیایی مورد استفاده در ناحیه لگن مانند اسپرم کش ها، ژله ها و کرم های ضد بارداری، تامپون های دئودورانت، دوش ها و روان کننده های شخصی تحریک کننده باشد. 

برخی از ناقلین علت NGU عبارتند از: کلامیدیا تراکوماتیس، اوره پلاسما اوره لیتیکوم، تریکوموناس واژینالیس، مایکوپلاسما ژنیتالیوم، ویروس هرپس سیمپلکس، سیتومگالوویروس و گلودرد عامل آدنوویروس. آسیب مجرای ادرار در طول خودارضایی شدید یا رابطه جنسی یا آسیب به مجرای ادرار در طی یک روش پزشکی، مانند قرار دادن سوند ادراری، نیز می تواند باعث ایجاد NGU شود. نوع غیر گنوکوکی گاهی اورتریت غیر اختصاصی (NSU) نیز نامیده می شود.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به اورتریت هستند؟

هر کسی ممکن است به اورتریت مبتلا شود. اما برخی افراد  شرایط مساعدتری برای ابتلا دارند که می تواند شامل موارد زیر باشد: 

• افراد بین ۱۵ تا ۲۴ سال
• داشتن بیش از یک شریک جنسی
• داشتن رابطه جنسی محافظت نشده
• استفاده از وسایلی که ممکن است حاوی مواد محرک باشند، مانند تامپون های دئودورانت، دوش، اسپرم کش ها یا روان کننده های شخصی.
• تجربه ضربه به مجرای ادرار که ممکن است در یک آسیب یا با قرار دادن چیزی در مجرای ادرار، مانند سوند ادراری، اتفاق بیفتد.

مطالعه بیشتر: بهترین جراح اسلیو معده

اورتریت چگونه تشخیص داده می شود؟

تشخیص اولیه معمولاً شامل معاینه فیزیکی مجرای ادرار برای تشخیص علائم قرمزی، ترشح و تورم غدد لنفاوی است. برای تشخیص و درمان قابل اعتماد این بیماری، آزمایش سایر بیماری های مقاربتی توصیه می شود. آزمایش برای پاتوژن های مجرای ادراری غیر از N. gonorrhoeae و C. trachomatis تنها در مواردی که علائم پایدار و غیر قابل توضیح دارند تجویز می شود.

اگر بیمار مرد باشد، ممکن است برای آزمایش غده پروستات برای هر گونه تورم یا التهاب مرتبط که می‌تواند باعث علائم شود، به معاینه دیجیتال رکتوم نیاز باشد. لمس کیسه بیضه برای علائم اپیدیدیمیت نیز در برخی موارد انجام می شود. در مردان، پزشک معمولاً شکم، کیسه بیضه، آلت تناسلی و مثانه را برای هر نوع تورم یا ترشحی معاینه می کند. پزشک ممکن است سوراخ ادرار را از هم جدا کند تا ببیند که آیا ناهنجاری وجود دارد یا خیر. مجرای ادرار سوراخی است که ادرار از آن بدن خارج می شود. یک سواب به مجرای ادرار وارد می شود و سپس زیر میکروسکوپ بررسی می شود.

زنان معمولاً تحت معاینه شکم و لگن قرار می گیرند تا حساسیت مجرای ادرار و زیر شکم را بررسی کنند. پزشک همچنین هرگونه ترشح از مجرای ادرار را بررسی می کند. سیستوسکوپی، که در آن یک لوله با یک دوربین در انتهای مثانه وارد مثانه می شود، ممکن است استفاده شود. تست های تشخیصی که ممکن است توصیه شود عبارتند از:

• شمارش سلول های خون (CBC)
• تست پروتئین واکنشی C
• آزمایشاتی برای بررسی عفونت های مقاربتی، مانند سوزاک یا کلامیدیا
• آزمایش ادرار
• آزمایش سونوگرافی لگن در زنان

مطالعه بیشتر: بهترین دکتر زگیل تناسلی

اورتریت چگونه درمان می شود؟

هدف اولیه درمان ریشه کن کردن عفونت است که به بهبود علائم و جلوگیری از گسترش التهاب کمک می کند. پرهیز در طول درمان، از جمله پرهیز از رابطه جنسی دهانی و مقعدی به شدت توصیه می شود. علاوه بر این، هر شریک جنسی معمولی نیز باید درمان شود، صرف نظر از اینکه آیا علائمی دارد یا خیر، زیرا ممکن است حامل عامل بیماری زا نیز باشد. درمان خاص برای هر فرد بستگی به علت بیماری دارد.

اورتریت گنوکوکی معمولاً با دوز عضلانی ۱۲۵ میلی گرم سفتریاکسون یا ۴۰۰ میلی گرم سفیکسیم خوراکی درمان می شود. درمان‌های جایگزین برای اورتریت گنوکوکی شامل سیپروفلوکساسین، افلوکساسین و اسپکتینومایسین است، اگرچه درمان‌های فلوروکینولون برای سوزاک به دلیل افزایش مقاومت به تدریج متوقف می‌شوند. درمان با دوزهای ۱۰۰ یا ۲۰۰ میلی گرم داکسی سایکلین برای درمان عفونت های کلامیدیا توصیه می شود.

درمان های استاندارد برای NGU شامل آزیترومایسین خوراکی یا داکسی سایکلین به مدت یک هفته است. درمان های جایگزین شامل اریترومایسین، لووفلوکساسین، کلوتریمازول، فلوکونازول، مترونیدازول و تری متوپریم است که به تنهایی یا ترکیبی استفاده می شود. در موارد همراه با تریکومونیاز، مترونیدازول یا تینیدازول نیز تجویز می شود.

عوارض جانبی رایج درمان آنتی بیوتیکی شامل اسهال، حالت تهوع، ناراحتی های گوارشی، سوء هاضمه، واکنش های حساسیت مفرط و در برخی موارد حساسیت به نور است. داکسی سایکلین به عنوان دلیلی برای مسمومیت کبدی شناخته شده است. اگر علل باکتریایی و ویروسی رد شده باشد و محرک های شیمیایی علت التهاب باشد، قطع استفاده از محصول و انتظار برای کاهش علائم بهترین اقدام است.

به بیماران توصیه می‌شود از صابون‌ها و روان‌کننده‌های بدون عطر استفاده کنند، هیدراتاسیون را افزایش دهند، استفاده از اسپرم‌کش‌ها را قطع کنند و با انجام کمتر مقاربت و خودارضایی، آسیب‌های آلت تناسلی را کاهش دهند. داروهای تسکین دهنده درد مانند استامینوفن، ایبوپروفن و فنازوپیریدین نیز ممکن است برای ایجاد یک اثر ضد درد فوری قبل از شروع عمل آنتی بیوتیک ها تجویز شوند.

هنگامی که عفونت بهبود یافت و علائم فروکش کرد، ممکن است با چندین روش احتیاطی از عفونت های آینده جلوگیری شود. رعایت استانداردهای بهداشتی، به ویژه در اطراف دهانه مجرای ادرار ضروری است. بعلاوه، بهتر است هر گونه فعالیت جنسی به اندازه کافی با استفاده از کاندوم محافظت شود که در صورت وجود چندین شریک با سابقه جنسی ناشناخته، اهمیت بیشتری دارد. در نهایت، اطلاع رسانی و درمان شرکای جنسی بیمار برای جلوگیری از عفونت های مداوم و مکرر حیاتی است.

استفاده از آنتی بیوتیک ها برای درمان اورتریت اصولا به شکل زیر است:

• آزیترومایسین: آنتی بیوتیکی که معمولا به صورت یک بار در روز مصرف می شود.
• داکسی سایکلین: آنتی بیوتیک خوراکی که معمولا دو بار در روز به مدت هفت روز مصرف می شود
• اریترومایسین: آنتی بیوتیکی که می تواند به صورت خوراکی، چهار بار در روز به مدت هفت روز تجویز شود.
• افلوکساسین: آنتی بیوتیک خوراکی که معمولا دو بار در روز به مدت هفت روز مصرف می شود.
• لووفلوکساسین: آنتی بیوتیک خوراکی که معمولا یک بار در روز به مدت هفت روز مصرف می شود.

اگر یک بیماری مقاربتی باعث عفونت شده باشد، ضروری است که همه شرکای جنسی تحت آزمایش و در صورت لزوم درمان شوند. این کار از گسترش التهاب و عفونت مجدد جلوگیری می کند. ممکن است تنها چند روز پس از شروع درمان، بهبودی در علائم خود مشاهده کنید اما همچنان باید طبق توصیه پزشک نسخه خود را تمام کنید، در غیر این صورت ممکن است عفونت بدتر شود.

افراد مبتلا به اورتریت باید برای شروع فعالیت جنسی تا یک هفته پس از اینکه نسخه خود را به طور کامل تمام کردند و شریک زندگی آنها درمان را به پایان رساند، صبر کنند. تداخلات دارویی بالقوه برای داروهای مورد استفاده برای درمان اورتریت عبارتند از:

• داروهای رقیق کننده خون
• داروهای قلب
• داروهای تشنج

مطالب پیشنهادی ویکی درمان: عفونت مجاری ادرار  و درمان تنگی مجاری ادرار

پیشگیری از اورتریت چگونه است؟

رابطه جنسی ایمن روش اولیه برای پیشگیری از اورتریت است. استفاده از داروهای مانع از بارداری مانند کاندوم و روان کننده های مبتنی بر آب، محدود کردن تعداد شرکای جنسی و انجام آزمایشات مکرر برای بیماری های مقاربتی در صورت وجود چندین شریک جنسی، به پیشگیری از اورتریت و عفونت های مرتبط کمک می کند.

از مواد شیمیایی و نیروی فیزیکی بیش از حد که می تواند به مجرای ادرار آسیب برساند خودداری کنید. همچنین رعایت بهداشت فردی از اورتریت و سایر عفونت های مجاری ادراری جلوگیری می کند. اندوتلیوم مجرای ادرار دست نخورده مانع مهمی برای گسترش بسیاری از عفونت های منتقله از راه خون، از جمله ویروس نقص ایمنی انسانی (HIV) است.

جدای از اقدامات جنسی ایمن تر، راه های دیگری نیز برای ارتقای سلامت مجاری ادراری وجود دارد که می تواند خطر ابتلا به اورتریت و برخی شرایط دیگر که این قسمت از بدن را تحت تأثیر قرار می دهد، کاهش دهد. مقدار زیادی مایعات بنوشید و کمی بعد از نزدیکی حتماً ادرار کنید. از مصرف غذاهای اسیدی خودداری کنید. همچنین از قرار گرفتن در معرض اسپرم کش ها خودداری کنید، به خصوص اگر می دانید که آنها مجرای ادرار شما را تحریک می کنند.