یکی از وضعیت‌های بسیار شایع در کودکان، در سراسر جهان، کم خونی است. هنگامی که گلبول‌های قرمز به میزان پایین برسد، کم خونی در کودکان بروز می‌کند. با وجود هموگلوبین در خون باعث اکسیژن‌رسانی به بقیه سلول‌های بدن می‌شود.
علت اصلی کم خونی در کودکان
فقر گلبول قرمز از خونریزی و ناتوانی بدن در تولید گلبول قرمز، ناشی می‌شود. در برخی موارد وجود مشکل پزشکی در بدن، به این اتفاق دامن می‌زند. برای آگاهی هر چه زودتر از کم خونی در کودکان باید غربالگری صورت بگیرد. زیرا در مراحل اولیه با شناسایی مشکل، درمان به راحتی اتفاق می‌افتد.
برای شناسایی هر چه زودتر علت اصلی کم خونی در کودکان، انجام آزمایش خون که میزان کمبود و فقر آهن را مشخص می‌کند، لازم است. در این بین اگر تشخیص داده‌شود که میزان هموگلوبین کم است؛ باید آزمایش‌های بیشتری برای تشخیص علت آن انجام داد.
علائم کم خونی در کودکان چیست؟
بسیاری از کودکان در این سن، نشانه‌های از خود بروز نمی‌دهند و برای تشخیص کم خونی در کودکان باید آزمایش‌های روتین انجام شود. در ادامه به برخی علائم کم خونی در کودکان می‌پردازیم:
- ضعف بدن
- سرگیجه
- رنگ پریدگی
- خشک شدن دهان
- رنگ پوست زرد
- میزان ضربان قلب بالا
- زود رنجی و کج خلقی
- تنگی نفس و تنفس سریع
- ایجاد عفونت
- سردی دست و پا
- اختلال در رشد
- کم اشتها
- ضعف و خستگی
- داشتن ولع برای خوردن موادی مانند یخ و خاک
چه کسانی در معرض کم خونی قرار می‌گیرند؟
کم خونی می‌تواند در هر سنی رخ دهد. در ادامه این مقاله از ویکی درمان به گروه‌های مختلفی که با این مسئله دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌پردازیم.
- نوزادان نارس که با وزن کم متولد می‌شوند.
- نوزادانی که از غذاهای کمکی بعد از ۶ ماهگی استفاده نمی‌کنند.
- عده‌ای از کودکان که تا قبل از رسیدن به یک سالگی، با شیر بز و گاو تغذیه می‌شوند.
- مصرف شیر خشکی که با آهن غنی نشده‌باشد.
- نوزادان و کودکانی که در معرض سرب قرار گرفته‌باشند.
- وجود افزایش وزن در کودکان
- همچنین دختران نوجوانی که در آستانه شروع عادت ماهیانه هستند.
درمان کم خونی در کودکان
برای درمان کم خونی در کودکان، باید به نکات گفته شده در این مقاله دقت کرد. برای درمان کم خونی در کودکان می‌توانید از شیوه‌های مختلفی استفاده کنید. اگر به میزان کافی شیر خشک غنی شده با آهن را به کودک دلبندتان بدهید، از کم خونی جلوگیری می‌شود. توجه داشته باشید که مصرف بیش از ۷۱۰ میلی لیتر شیر در روز، در بین سنین ۱ تا ۵ سالگی، ریسک کم خونی در کودکان را افزایش می‌دهد.
- تغییر رژیم غذایی: برای این منظور باید از غذاهایی که دارای میزان زیادی آهن در خود هستند استفاده کنید. که در بخش دیگری از این مقاله به غذاهای غنی از آهن برای کودکان می‌پردازیم.
- مصرف دارو و مکمل: استفاده از قطره، شربت و قرص باید با نظر پزشک، انجام بگیرد. استفاده از این موارد به سن کودک وابسته است.
- درمان اسرع وقت عفونت‌ها: درمان زود هنگام عفونت‌ها نقش موثری در جلوگیری از افزایش فقر آهن دارد.
میزان آهن مورد نیاز
وجود آهن برای کودکان بسیار ضروری است. به همین دلیل مواد مصرفی کودک، با آهن غنی می‌شود. مقدار مصرفی آهن بر اساس سن کودک، تغییر می‌یابد.
- از زمان تولد تا ۶ ماهگی باید روزانه ۲۷ میلی گرم آهن مصرف شود.
- از ۶ ماهگی تا ۱۲ ماهگی باید روزانه ۱۱ میلی گرم آهن مصرف شود.
- از سن ۱ سالگی تا ۳ سالگی، میزان مصرف روزانه آهن ۷ میلی گرم است.
- از سن ۴ سالگی تا ۸ سالگی، میزان مصرف روزانه آهن ۱۰ میلی گرم است.
این نکته را باید گوشزد کرد که کودکانی که زودتر از زمان تعیین شده، به دنیا می‌آیند یا دچار کمبود وزن هستند، به میزان بیشتر آهن نیاز دارند.
جذب آهن با مصرف مواد غذایی
با مصرف مواد غذایی که حاوی آهن هستند، می‌توان به از کمبود آهن جلوگیری کرد.
- آهن هم و غیرهم: آهن به صورت هم و غیر هم وجود دارد. گوشت و غذاهای دریایی حاوی آهن هم و غیرهم هستند. سبزیجات دارای آهن غیر هم هستند. آهن غیر هم به راحتی جذب بدن نمی‌شود. اگر کودک شما بیشتر از مواد گیاهی تغذیه می‌کند، نیاز دارد که دو برابر مقدار معمول، محصولات گیاهی مصرف کند.
- مصرف آهن به همراه ویتامین C باعث جذب راحت تر آهن می‌شود. نمونه‌های غذاهای حاوی ویتامین C شامل بروکلی، گریپ فروت، کیوی، گوجه فرنگی، میوه پاپایا، طالبی، توت فرنگی و سیب زمینی شیرین است.
- مصرف گوشت کم چرب: گوشت قرمز شامل آهن فراوان است. گوشت قرمز دارای آهن هم است که هضم آن برای بدن کودک آسان است. اندام‌های درونی گاو و گوسفند، مثل جگر دارای مقدار زیادی آهن است. بخش‌های تیره گوشت مرغ و بوقلمون حاوی مقدار زیادی آهن است.
- غلات حاوی آهن: با مصرف غلات غنی شده، نیاز بدن به آهن به طور صد در صد از بین می‌رود زیرا مانند غذاهای سرشار آهن می‌باشند. میزان آهن در غلات، متفاوت است. پس سعی کنید تا برچسب مواد غذایی را با دقت مطالعه کنید. غلاتی مانند توت خشک، غنی از آهن بوده و مصرف آن توصیه می‌شود. یک فنجان جو پوست کنده، حاوی ۳.۵ میلی گرم آهن است. برای مصرف این مواد می‌توانید غلات غنی شده را در هنگام صبحانه، با بلوبری و توت فرنگی میل کنید.
- حبوبات: اگر کودک شما از مصرف گوشت، سر باز می‌زند می‌توانید از حبوبات به عنوان جایگزین مناسب استفاده کنید. لوبیا، سویا، عدس، لوبیای لیما و عدس حاوی مقدار زیادی فیبر، ویتامین و آهن است.
- کشمش: خوردن کشمش و میوه‌های خشک از ابتلا به یبوست پیشگیری می‌کند. یک چهارم کشمش دارای حدود یک میلی گرم آهن است.
سخن پایانی
برای تشخیص کمبود آهن در کودکان، انجام آزمایش و غربالگری بسیار موثر است. اما سوالی که پیش می‌آید این است که آیا هر ماه برای کمبود آهن باید آزمایش داد؟ توصیه می‌شود که از ۹ ماهگی تا ۱ سالگی، برای افرادی که دچار کمبود آهن می‌باشند، انجام غربالگری در نظر گرفته شود. با مراجعه به پزشک و تجویز داروها و مکمل‌ها می‌توان به مقابله با کمبود آهن پرداخت.
چگونه به افزایش جذب آهن کمک کنیم؟
با مصرف مواد غذایی که حاوی ویتامین C است به جذب آهن کمک کنید. در این مقاله به تشریح همه آنچه برای جذب بیشتر آهن نیاز دارید پرداخته شده‌است.
مصرف چه موادی از کم خونی جلوگیری می کند؟
با مصرف مواد غنی از آهن مثل گوشت، سبزیجات و حبوبات به درمان آن بپردازید.
