پولیپ بینی (روش های تشخیص – درمان جراحی و غیرجراحی)

پولیپ بینی به توده‌های نرم، بدون درد و غیرسرطانی اطلاق می‌شود که داخل بینی یا سینوس‌ها را می‌پوشانند. این عارضه اغلب در افراد مبتلا به آسم، آلرژی، عفونت‌های مکرر یا التهاب در مجاری بینی دیده می‌شود. برخی درمان‌های دارویی و جراحی سرپایی اصولا می‌تواند این پولیپ‌ها را کوچک یا برطرف کند و علائم آن را تسکین دهد. در ادامه مقاله زیر به بررسی علائم و نحوه درمان پولیپ بینی می‌پردازیم.

مطلب پیشنهادی: بهترین جراح بینی در تهران

پولیپ بینی چیست؟

پولیپ‌های بینی توده‌هایی نرم، بدون درد و غیرسرطانی هستند که روی پوشش مجرای بینی یا سینوس‌ها تشکیل می‌شوند. این توده‌ها ناشی از التهاب مزمن هستند و با آسم، عفونت‌های پی‌ در‌ پی، آلرژی، حساسیت به دارو یا برخی اختلالات ایمنی ارتباط دارند. پولیپ‌ بینی در صورتی‌که کوچک باشد ممکن است، باعث بروز هیچ‌گونه علائمی نشود؛ اما توده‌های بزرگتر یا گروه‌های پولیپ مجاری بینی را مسدود کرده و منجر به مشکلات تنفسی، از دست دادن حس بویایی و عفونت‌های مکرر خواهند شد.

امکان ایجاد پولیپ بینی در هر کسی وجود دارد اما در بین بزرگسالان بیشتر دیده می‌شود. پولیپ کوچک اصولا توسط دارو از بین می‌رود اما گاهی اوقات برای درمان و برداشتن آنها نیاز به عمل بینی است. گاهی حتی پس از درمان و جراحی موفقیت آمیز، پولیپ بینی ممکن است دوباره ایجاد شود.

علائم پولیپ بینی چیست؟

پولیپ بینی باعث تحریک، تورم و التهاب پوشش مجرای بینی و سینوس ها می‌شود و اغلب بیش از ۱۲ هفته طول خواهد کشید که به عنوان سینوزیت مزمن شناخته می‌شود. با این حال، امکان سینوزیت مزمن بدون پولیپ بینی نیز وجود دارد. این پولیپ‌ها اصولا نرم و بدون درد هستند و اگر کوچک باشند، ممکن است فرد اطلاعی از وجود آن‌ها نداشته باشد. اما توده‌های زیاد یا پولیپ بزرگ ممکن است مجاری بینی و سینوس‌های فرد را درگیر و مسدود کند. علائم و نشانه‌های رایج پولیپ بینی شامل موارد زیر است:

•  آبریزش و گرفتگی مداوم بینی
• کاهش حس بویایی یا از بین رفتن آن
•  از دست دادن حس چشایی
• درد در ناحیه صورت یا سردرد
• درد در دندان‌های بالا
• احساس فشار روی پیشانی و صورت
• خرناس
• خونریزی‌های مداوم بینی

اگر پولیپ‌ها به اندازه کافی بزرگ شوند اغلب مجاری بینی و سینوس‌ها را مسدود کرده و منجر به موارد زیر می شوند:

•  حملات مکرر آسم در افراد مبتلا به آسم
•  عفونت‌های سینوسی مکرر
• مشکلات هنگام خواب
• مشکل در تنفس حتی در افرادی که آسم ندارند

دلایل ایجاد پولیپ بینی

علت ایجاد پولیپ بینی هنوز به طور کامل مشخص نشده است. دانشمندان هنوز نمی‌دانند چرا برخی افراد دچار التهاب طولانی مدت شده یا چرا تحریک و تورم باعث ایجاد پولیپ در برخی افراد و نه در همه می شود. البته شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد پاسخ‌های سیستم ایمنی و نشانگرهای شیمیایی در غشاهای مخاطی افرادی که به پولیپ مبتلا می‌شوند متفاوت از افرادی است که پولیپ ندارند.

امکان ایجاد پولیپ بینی در هر سنی وجود دارد اما بیشتر در بزرگسالان جوان و افراد میانسال دیده می‌شود. پولیپ‌های بینی ممکن است در هر جایی از سینوس یا مجرای بینی ایجاد شوند اما بیشتر در ناحیه سینوس‌های نزدیک چشم، بینی و استخوان‌های گونه بروز می‌کنند که از طریق مسیرهای پیچ در پیچ به بینی تخلیه می‌شوند.

عوامل محرک پولیپ بینی

هر شرایطی که باعث تحریک طولانی مدت و التهاب در مجاری بینی یا سینوس‌ها شود مانند عفونت یا آلرژی، خطر ابتلا به پولیپ بینی را افزایش خواهد داد از جمله این موارد عبارتند از:

• آسم که باعث تورم و باریک شدن راه تنفس و بلعیدن هوا می‌شود.
• حساسیت به آسپرین
•  سینوزیت قارچی آلرژیک و حساسیت به قارچ های موجود در هوا
•  فیبروز کیستیک که یک اختلال ژنتیکی است و منجر به ایجاد مایعات غلیظ و چسبنده غیرطبیعی در بدن می‌شود.
•  سندرم چرگ اشتراوس که باعث التهاب رگ های خونی می شود.
•  کمبود ویتامین D
• سابقه خانوادگی نیز ممکن است موثر باشد. براساس شواهد برخی تغییرات ژنتیکی مرتبط با عملکرد سیستم ایمنی، احتمال ابتلا به پولیپ بینی را در افراد افزایش می‌دهد.

روش های تشخیص پولیپ بینی

اصولا پزشک با وسیله‌ای به نام اتوسکوپ یا ناوسکوپ به مجرای بینی فرد نگاه می‌کند و پولیپ بینی تا حد زیادی قابل مشاهده است. اگر پولیپ در سینوس‌های عمیق‌تر باشد، ممکن است انجام آندوسکوپی بینی مورد نیاز باشد. در این روش یک لوله نازک و منعطف با نور و دوربین در انتهای آن به داخل مجرای بینی فرستاده می‌شود. برای تعیین اندازه و محل دقیق پولیپ ممکن است سی تی اسکن یا اسکن MRI انجام شود.

پولیپ‌ها به صورت نقاط تیره در این اسکن ظاهر می‌شوند. اسکن همچنین نشان می‌دهد که آیا پولیپ باعث تغییر شکل استخوان در ناحیه مورد نظر شده است یا خیر.

تجویز آزمایش‌های آلرژی نیز می‌توانند به پزشکان در تعیین منبع التهاب مداوم بینی کمک کنند. در این آزمایش‌ها سوراخ‌های ریز روی پوست و رسوب مایع انواع آلرژن‌ها ایجاد می‌شود. در ادامه پزشک پاسخ سیستم ایمنی بدن شما را به هر یک از آلرژن‌ها بررسی می‌کند. اگر پولیپ در کودکان و خردسالان باشد، ممکن است پزشک آزمایش‌های برای بررسی بیماری‌های ژنتیکی مانند فیبروز کیستیک تجویز کند.

درمان پولیپ بینی

درمان‌های پولیپ‌های بینی شامل مصرف دارو و انجام جراحی در موارد خاص است.

داروهای مناسب پلیپ بینی

مصرف داروهایی که التهاب را کاهش می‌دهند ممکن است به کاهش اندازه پولیپ و تسکین علائم احتقان کمک کنند. استفاده از اسپری‌های استروئیدهای بینی باعث کوچک شدن پولیپ شده و آبریزش بینی و احساس انسداد را کاهش می‌دهد. اما در صورت توقف مصرف ممکن است به سرعت علائم پولیپ عود کنند. نمونه‌هایی از این استروئیدهای بینی عبارتند از:

•  فلوتیکازون (فلوناز، ورامیست)
•  بودزوناید (رینوکورت)
•  مومتازون (ناسونکس)

در صورت موثر نبودن اسپری‌های بینی، استروئید خوراکی یا تزریقی، مانند پردنیزون، ممکن است گزینه‌ مناسب بعدی باشد اما به دلیل عوارض جانبی جدی این گروه، از جمله محبوس شدن مایعات، افزایش فشار خون و افزایش فشار در چشم، مصرف طولانی مدت آن‌ها توصیه نمی‌شود. مصرف آنتی هیستامین یا آنتی بیوتیک نیز در درمان آلرژی یا عفونت سینوسی ناشی از التهاب بینی موثر است.

عمل جراحی پلیپ بینی

اگر پس از مصرف دارو علائم پولیپ بینی شما بهبود پیدا نکرد، انجام جراحی برای حذف کامل پولیپ توسط پزشک تجویز می‌شود. چگونگی انجام عمل جراحی بینی بستگی به اندازه پولیپ دارد. یک روش آن پولیپکتومی است، یک عمل جراحی سرپایی که با یک دستگاه ساکشن کوچک یا میکرودبرید انجام می شود و بافت نرم از جمله مخاط را برش داده و برمی‌دارد.

در مورد پولیپ‌های بزرگ‌، پزشک به کمک یک آندوسکوپ نازک و انعطاف‌پذیر و یک دوربین و ابزاری کوچک در انتهای آن، جراحی آندوسکوپی سینوس را انجام می‌دهد. آندوسکوپ به داخل سوراخ‌های بینی هدایت شده پولیپ‌ها یا سایر انسدادها را پیدا می‌کند و آنها را برمی‌دارد. این نوع جراحی اصولا سرپایی انجام می‌شود. بعد از عمل جراحی، استفاده از اسپری بینی و شستشوی آب نمک از بازگشت پولیپ جلوگیری خواهد کرد. در مجموع کاهش التهاب مجاری بینی با اسپری بینی، داروهای ضد حساسیت و شوینده‌های نمکی به جلوگیری از ایجاد پولیپ بینی کمک می‌کنند.

هزینه عمل پلیپ بینی در سال ۱۴۰۲ چقدر است؟

قیمت و هزینه پلیپ بینی باتوجه به میزان شدتی که دارد، هزینه دستمزد جراح بینی، آزمایشات و هزینه کلینیک، شهری که در آن هستید متفاوت است. اگر می خواهید هزینه عمل پلیپ بینی را بدانید بهتر است با یک جراح بینی ارتباط برقرار کنید. پزشک با بررسی و معاینه بینی شما و مدل انتخابی جراحی بینی تان هزینه عمل بینی را اعلام میکند.

راهکارهای جلوگیری از ایجاد پولیپ بینی

پس از انجام عمل جراحی، باید از ناحیه بینی مراقبت کرد. اگر پولیپ بینی به درستی درمان نشود، ممکن است دوباره عود کند. برای جلوگیری از بازگشت پولیپ راهکارهای زیر توصیه می شود:

• استفاده از اسپری کورتیکواستروئید: اسپری کورتیکواستروئید به کاهش التهاب بعد از جراحی کمک می‌کند. پزشک متناسب با نیاز شما مصرف این داروها را تجویز خواهد کرد.
• استفاده از مرطوب کننده: در هوای خشک به خصوص در فصل زمستان و در آب و هوای خشک، از یک مرطوب کننده برای مرطوب شدن مجاری بینی کمک بگیرید. این کرم‌ها جریان مخاط را در سینوس‌ها بهبود بخشیده و از انسداد و التهاب که منجر به بازگشت پولیپ بینی می‌شود، جلوگیری می‌کند.
• استفاده از اسپری بینی: اسپری‌ها و شستشو دهنده‌های بینی باعث مرطوب شدن مجاری بینی و جلوگیری از التهاب می‌شوند. شستن حفره‌های سینوس و بینی با محلول سالین استریل به بهبود کمک می‌کند.
• عدم استفاده از مواد تحریک کننده بینی: گرد و غبار، زباله، سیگار کشیدن و آلرژن‌ها باعث التهاب در مجاری بینی و سینوس‌ها می‌شوند. پس تا حد امکان از این محرک‌های شناخته شده بینی دوری کنید.
• مدیریت آلرژی و آسم: برنامه درمانی که پزشک برای مدیریت آسم و آلرژی شما تجویز کرده را رعایت کنید.

جمع بندی

اگر از وجود پولیپ در بینی خود مطمئن شدید، برداشتن آن تنها در صورتی ضروری است که این عارضه به اندازه کافی بزرگ باشد و باعث ایجاد علائمی شود که کیفیت زندگی روزمره شما را مختل کند. برخی داروها در کوچک شدن و تسکین علائم پولیپ‌های بینی کمک می‌کنند، اما برداشتن پولیپ تنها راه رفع طولانی‌مدت آن است. هیچ درمان خانگی مطمئن یا موثری برای از بین بردن پولیپ بینی وجود ندارد. اگر علائم جدید یا حادتری را مشاهده کردید، حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید در مورد بهترین روش‌های درمانی موجود مشاوره بگیرید.