زانودرد می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که از صدمات حاد تا اشکال مختلف آرتریت را شامل می‌شود. اگر دچار زانودرد یا مشکلات حرکتی شده‌اید، باید به متخصص مراجعه کنید تا تشخیص دهد آیا دردتان مثلاً دلیلی مانند «زانوی دوندگان» دارد یا نشانه‌ی آرتروز (استئوآرتریت) است.
آرتروز زانو چیست؟
آرتروز زانو همان التهاب مفصل زانو است و اکثراً ناشی از ساییدگی و تحلیل رفتن غضروف این مفصل در حدی است که دیگر سر استخوان‌های سازنده‌ی این مفصل محافظی ندارند. غضروف آسیب‌دیده باعث می‌شود که مفصل خشک شود و استخوان‌ها به هم ساییده شوند. این امر باعث درد مداوم، صدای تق‌تق، احساس گرفتگی و محدود شدن دامنه‌ی حرکتی می‌شود.
آرتروز زانو انواع مختلفی دارد که رایج ترین آنها عبارتند از:
- استئوآرتریت (آرتروز) یا بیماری دژنراتیو مفصلی رایج‌ترین نوع آرتریت است. این مشکل یک مشکل پیشرونده و تدریجی می‌باشد که در آن غضروف به مرور زمان ساییده می‌شود. سطح نرم مفصل سخت شده و ممکن است باعث تشدید درد، خشکی و کاهش دامنه‌ی حرکتی گردد. آرتروز پس از سانحه نیز نوعی آرتریت است که نشانه‌ای برای شروع آرتروز بوده و در اثر آسیب به رباط‌ها، غضروف و یا استخوان‌های اطراف مفصل ایجاد می‌شود و باعث عدم ثبات که منجر به ساییدگی و تحلیل رفتن غضروف می‌گردد خواهد شد.
- آرتریت التهابی مانند: آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) یا نقرس، نوعی روند سیستماتیک است که همزمان چندین مفصل را درگیر می‌کند. ممکن است افراد در هر سنی به روماتیسم مفصلی مبتلا شوند و اغلب با داروهای خاصی درمان می‌شود. علائم این وضعیت متفاوت می‌باشند و درد، اغلب بعد از استراحت و بی‌تحرکی و با خشک شدن مفاصل تشدید می‌شود. برخی افراد ممکن است دچار درد، تورم، قرمزی و داغی، مخصوصاً در صبح‌ها، شوند.
آرتریت در زانو کدام قسمت را درگیر می‌کند؟
از بین رفتن غضروف ممکن است در قسمتی بین استخوان ران و استخوان ساق پا و در قسمت میانی (داخلی)، جانبی و زیر کشکک زانو رخ دهد.
- نازک شدن غضروف در زیر کشکک زانو (پاتلا) آرتریت پاتلوفمورال (آرتروز کشکک زانو) نامیده می‌شود.
- برخی از بیماران در یک، دو یا همه‌ی قسمت‌هایی که گفته شد دچار از بین رفتن غضروف خواهند شد. وقتی که هر سه قسمت درگیر شوند، این وضعیت آرتریت سه بخشی نامیده می‌شود.
علائم آرتروز زانو چیست؟
علائم عبارتند از درد مفصل زانو، التهاب و درد و تورم و خشکی. گاهی اوقات این بیماری باعث کاهش فعالیت و ضعیف شدن عضلات خواهد شد. ضعف عضلانی باعث بی‌ثباتی و کاهش توانایی کنترل زانو شده و علاوه بر آن باعث محدود شدن توانایی شرکت در فعالیت‌های مورد علاقه‌ی فرد نیز خواهد شد.
ممکن است در مفصل زانو کیست، خار استخوانی یا از بین رفتن غضروف ایجاد شود. عدم وجود غضروف باعث ساییدگی و کم شدن فضای موجود در مفصل خواهد شد.
عوامل خطر آرتروز زانو چیست؟
بسته به وضعیت شما، پزشکان طب ورزشی یا جراحان ارتوپد می‌توانند آرتروز زانو را درمان کنند. فیزیوتراپیست نیز می‌تواند موارد خفیف را درمان کند و درد را کاهش داده و توانایی حرکت شما را افزایش دهد. اگر زانودرد شما به خاطر آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم و یا نقرس و سایر آرتریت‌های التهابی است، باید به روماتولوژیست مراجعه نمایید. (پزشکی پیدا کنید که آرتروز زانو را تشخیص می‌دهد و درمان می‌کند.)
آرتروز زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟
تشخیص دقیق آرتروز زانو بر سه اساس است:
- بررسی و معاینه‌ی فیزیکی توسط پزشک
- تصاویر اشعه‌ی ایکس و تصویربرداری‌های رادیولوژی دیگر
- آزمایش
معاینه‌ی فیزیکی
پزشک سوابق پزشکی شما و علائم را خواهد پرسید و سپس برای بررسی موارد زیر معاینه‌ی فیزیکی انجام خواهد داد:
- میزان درد زانو
- دامنه‌ی حرکت مفصل زانو و یا مفصل پاتلوفمورال
- قدرت عضلات پا
- وجود هرگونه تورم یا حساسیت به لمس در مفاصل
- گیت (طرز راه رفتن)
آزمایش‌های رادیولوژی
اگر پزشک در معاینه‌ی فیزیکی مشکوک به آرتروز زانو شود، آزمایشات تصویربرداری رادیولوژی مختلفی وجود دارد که می‌تواند برای تأیید تشخیص مورد استفاده قرار گیرد و میزان دژنراسیون (تخریب) مفصل را مشخص کند.
آزمایشات تصویری برای تشخیص آرتروز زانوی پیشرفته
تصاویر اشعه‌ی ایکس در تشخیص آرتروز زانوی پیشرفته بسیار مفیدند، چون مفصل در این بیماری ویژگی‌های خاصی دارد که عبارتند از:
- استخوان‌هایی که نسبت به حالت عادی به هم نزدیک‌تر شده‌اند: با تحلیل رفتن غضروف، فضای مفصل بین استخوان‌ها اغلب کم می‌شود.
- کیست: با واکنش بدن به تخریب غضروف و تلاش بدن برای حفظ ثبات مفصل، کیست یا حفره‌های پر از مایع در استخوان ایجاد خواهد شد.
- افزایش تراکم استخوان یا مفصل ناصاف: وقتی که استخوان‌ها دیگر غضروفی برای محافظت ندارند، به هم ساییده شده و این امر باعث تخریب می‌شود. بدن به این وضعیت با تولید بیشتر بافت استخوانی واکنش نشان می‌دهد و این امر باعث افزایش تراکم استخوان می‌گردد. استخوان متراکم‌تر باعث ناصافی سطوح مفصل و ایجاد خار استخوانی در مفصل می‌شود.
درمان آرتروز زانو چیست؟
معمولاً ابتدا روش‌های غیرجراحی برای تسکین درد و خشکی امتحان می‌شوند. این روش‌ها ممکن است شامل فیزیوتراپی، مصرف مسکن‌های خوراکی و یا تزریق کورتیکواستروئید و داروهای دیگر باشد. آرتروز زانوی پیشرفته ممکن است برای درمان نیازمند جراحی‌هایی مانند تعویض نسبی یا کامل زانو یا تعویض مفصل پاتلوفمورال است. آرتریت التهابی زانو معمولاً به جای جراحی با دارو درمان می‌شود.
در مواردی که فرد مبتلا به سینوویتیس، التهاب سینوویوم (غشاء مفصل) یا افیوژن (تشکیل مایع در کپسول مفصل زانو که گاهی اوقات آب آوردن زانو نامیده می‌شود) باشد، از روش سینووکتومی و آرتروسکوپی زانو برای تخلیه‌ی مفصل استفاده خواهد شد.
درمان‌های غیرجراحی
هنگامی که شما برای درمان آرتروز زانو و زانودرد خود به پزشک مراجعه می‌کنید، ابتدا پزشک متخصص روش‌های درمان خانگی آرتروز زانو را به شما پیشنهاد می‌کند، اما در مواردی که درمان‌های خانگی تاثیری در تسکین درد و درمان نداشته باشند، پزشکان درمان‌های زیر را پیشنهاد می‌کنند:
- استفاده از ابزار کمکی (عصا، بریس و ارتوتیک) نیز ممکن است توصیه شود.
- مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین، ناپروکسن یا ایبوبروفن برای درد. گروه دیگری از داروها که مهارکننده‌های کوکس ۲ (کوکسیب‌ها) مانند سلکوکسیب (سلبرکس) هستند، نیز می‌توانند التهاب را کاهش دهند.
- تزریق مستقیم به مفصل زانو مانند تزریق پی آر پی نیز ممکن است توصیه شود. این روش باعث تسکین موقتی علائم می‌شود اما معمولاً برای استفاده‌ی طولانی توصیه نمی‌شود.
جراحی
تعیین زمان دقیق و پیشروی مشکلات آرتریتی کار ساده‌ای نیست. گاهی اوقات با وجود استفاده از درمان‌های غیرجراحی درد افزایش یافته و توانایی شرکت در فعالیت‌های روزانه نیز کاهش می‌یابد. در چنین مواردی جراحی توصیه می‌شود. گزینه های جراحی بسیاری برای درمان زانو توسط جراحی وجود دارد اما رایج ترین جراحی‌های زانو شامل جراحی آرتروسکوپی، استئوتومی و جایگزینی کامل زانو است.
آیا پیاده‌روی برای آرتروز زانو مفید است؟
اگرچه ظاهراً عجیب خواهد بود اما پیاده‌روی می‌تواند به کاهش درد و خشکی ناشی از آرتروز کمک کند. علاوه بر این، هر نوع ورزشی که باعث شود وزنتان مناسب بماند می‌تواند باعث کاهش فشار بر مفاصل شما شده و این امر نیز پیشروی آرتروز را کند خواهد کرد. به هر حال برای تشخیص اینکه دردتان ناشی از آرتروز زانو است و به خاطر آسیبی که نیاز به استراحت داشته باشد نیست، باید به پزشک مراجعه کنید. فیزیوتراپیست می‌تواند ورزش‌های مناسب با شدت مناسب را برای افرادی که آرتروز زانو دارند تجویز کند.
/سلب مسئولیت: تحریریه‌ی ویکی درمان در تهیه این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد./
