آنژیوگرافی نوعی تصویر اشعه ایکس برای بررسی عروق خونی است. عروق در تصاویر معمولی اشعه ایکس دیده نمی شود، بنابراین ابتدا به تزریق یک ماده رنگی مخصوص نیاز است. این ماده رنگی، باعث ایجاد کنتراست در رگها شده و زمینه مشاهده وجود مشکلات مختلف در رگها را فراهم میکند. تصاویر اشعه ایکس گرفته شده در طول آنژیوگرافی، آنژیوگرام نامیده میشود.
چرا باید آنژیوگرافی قلب انجام دهم؟
معمولا زمانی که نشانه های بیماری عروق کرونری قلب، مثل درد سینه را داشته باشید، باید آنژیوگرافی یا آزمایشات دیگر مثل نوار قلب بگیرید تا از وجود یا عدم وجود مشکلات قلبی باخبر شوید. بیماری قلب و عروق به دلیل تشکیل انباشت های چربی در عروق کرونری ایجاد می شود. این موضوع، جریان خون به سمت قلب را ضعیف می کند و مشکلات مختلفی مانند آنژین و در موارد شدیدتر، حملات قلبی را به همراه می آورد.
معمولا قبل از انجام آنژیوگرافی، یک تا دو جلسه به مطب متخصص قلب خواهید رفت. خیلی از افراد فکر میکنند که آنژیوگرافی به دلیل پیدا کردن بیماری های عروق کرونری انجام می شود. اما آزمایشات بالا معمولا به پزشک کمک می کند تا از وجود تنگ شدگی در عروق قلبتان مطمئن شود. اصولا هدف از آنژیوگرافی، پیدا کردن محل گرفتگی عروق و راه حل مناسب درمان آن است.
چه زمانی باید آنژیوگرافی کنم؟
هر ساله هزاران آنژیوگرافی در ایران انجام میشود؛ امروزه سی تی آنژیوگرافی کمتر انجام میشود اما در آینده احتمالا شاهد افزایش تعداد آن خواهیم بود. معمولا در سه مورد زیر باید آنژیوگرافی کنید:
- احتمال وجود تنگ شدگی عروق کرونری قلب از نتایج آزمایشات دیگر وجود دارد و نشانه های مهمی هم دارید.
- با یک حمله قلبی خفیف به بیمارستان مراجعه می کنید و ضربان قلب نامنظم و نتایج آزمایش خون، حاکی از وجود صدمات قلبی است.
- اگر حمله قلبی شدیدی داشته باشید، احتمالا مستقیما برای انجام آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی اورژانسی به اتاق کاتتریزاسیون قلب آورده می شوید. اگر به درمان فوری قلب نیاز داشته باشید، می توان آنژیوگرافی و آنژیوپلاستی را به صورت همزمان اجرا کرد. از آنژیوپلاستی برای عریض تر کردن عروق به کمک یک بالون استفاده میشود – استنت، حکم داربستی را دارد که عروق را باز نگه می دارد.
روند اجرای آنژیوگرافی
آنژیوگرافی را می توان به کمک دستگاه اشعه ایکس بیمارستان یا در مرکز رادیولوژی انجام داد. در طول آنژیوگرافی:
- بیدار هستید و از یک داروی آرامبخش برای راحتتر بودنتان استفاده میشود.
- بر روی میز اشعه ایکس دراز می کشید و برش کوچکی بر روی یکی از عروقتان، معمولا در کنار کشاله ران یا مچ زده میشود – از ماده بیحسی موضعی برای بیحس کردن محل برش استفاده میشود.
- یک لوله منعطف و خیلی ریز (کاتتر) به درون عروق فرستاده میشود.
- کاتتر به دقت به سمت محل مد نظر هدایت میشود.
- یک ماده رنگی از درون کاتتر تزریق میشود.
- تصاویر اشعه ایکس مد نظر با جریان یافتن ماده رنگی در درون عروق گرفته میشود.
روند آنژیوگرافی ممکن است از نیم تا دو ساعت طول بکشد و بعد از گذشت چند ساعت از آنژیوگرافی هم می توانید به خانه بروید.
خطرات آنژیوگرافی
آنژیوگرافی معمولا فرایند ایمن و بدون دردی محسوب می شود. اما وقوع موارد زیر تا چند روز یا چند هفته بعد از آنژیوگرافی خیلی عجیب نیست:
- کبودی
- سوزش
- خونریزی
- درد در ناحیه ورود کاتتر
- واکنش آلرژیک به ماده بیحسی یا رنگ کنتراست
- یک برآمدگی یا تجمع خونی در نزدیکی محل برش
پزشکان توصیه میکنند برای به حداقل رساندن بسیاری از عوارض جانبی بالا به یک متخصص قلب و عروق مجرب برای انجام آنژیوگرافی مراجعه نمایید. زیرا یک متخصص قلب باتجربه میتواند برخی از عوارض ناشی از آنژیوگرافی همچون کبودی، خونریزی و… را به حداقل برساند.
خطرات آنژیوگرافی
آنژیوگرافی معمولا روش ایمنی محسوب می شود، اما وقوع عوارض جانبی خفیف چیز خیلی عجیبی نیست و احتمال بسیار اندکی از وقوع مشکلات جدی هم وجود دارد. تنها در صورتی که مزایای آنژیوگرافی از معایبش بیشتر باشد، باید این آزمایش را انجام دهید. با متخصص قلب در کرج درباره خطرات آزمایش آنژیوگرافی صحبت کنید.
عوارض جانبی
اکثر بیماران بعد از آنژیوگرافی با موارد زیر مواجه می شوند:
- کبودی
- سوزش
- توده بسیار کوچک یا تجمع خون در نزدیکی محل برش
این مشکلات معمولا بعد از چند روز یا نهایتا چند هفته از بین می روند و جای نگرانی ندارد. در صورت نیاز می توانید از مسکن هایی مثل پاراستامول (استامینوفن) استفاده کنید.
مشکلات
اکثر کسانی که آنژیوگرافی را انجام می دهند، قاعدتا با مشکلی مواجه نمی شوند، اما احتمال بروز مشکلات جدی تر هم وجود دارد و البته بسیار اندک است. از جمله مشکلات احتمالی و خفیف می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عفونت در محل برش که قرمزی، گرمی، دردناکی و تورم محل برش را به همراه می آورد – شاید نتوان این موضوع را با مصرف آنتی بیوتیک برطرف کرد.
- حساسیت به ماده رنگی، مثل خارش ناگهانی و شدید پوست – که البته می توان آن را با مصرف دارو کنترل کرد.
از جمله مشکلات جدی ناشی از آنژیوگرافی عبارتند از:
- صدمات کلیوی ناشی از ماده رنگی – که البته معمولا موقتی است
- حمله قلبی یا سکته
- آسیب دیدگی عروق و خونریزی داخلی – ممکن است به جراحی ترمیم عروق آسیب دیده نیاز باشد.
- واکنش شدید به ماده رنگی (آنافیلاکسیس) که با سرگیجه، تنگی نفس و از بین رفتن هوشیاری همراه میشود.
وقوع این مشکلات جدی به ندرت گزارش شده است؛ برای مثال احتمال وقوع سکته ای که به بیحسی دائمی یا ضعف (معلولیت) بعد از آنژیوگرافی، یک در هزار است.
چه زمانی به کمک های پزشکی نیاز دارید؟
در صورت بروز موارد زیر با بیمارستان یا پزشکتان تماس بگیرید:
- محل برش خونریزی داشته باشد و علیرغم اعمال فشار بر روی محل برش، هنوز بعد از یک دقیقه خونریزی داشته باشد.
- درد شدید داشته باشید که با مصرف مسکن از بین نمی رود.
- پوستتان قرمز، متورم و گرم شده باشد.
- محل برش در دست یا پا از باقی بدنتان متفاوت باشد – برای مثال رنگ پریده و سرد شود.
- توده سفتی که در مقابل لمس، درد داشته باشد و نزدیک به محل برش ایجاد شود.
بروز مشکلات جدی بسیار نادر است و می توانید قبل از انجام آنژیوگرافی و امضای رضایتنامه عمل درباره خطرات احتمالی آن با پزشکتان صحبت کنید. پزشک تنها در صورتی انجام آنژیوگرافی را توصیه می کند که مزایای آن از معایبش بیشتر باشد.
/سلب مسئولیت: تحریریهی ویکی درمان در تهیه این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد./