ویتامین C و همچنین ویتامین ب در کودکان ،یک ماده مغذی بسیار مهم برای سلامتی است و در چندین عمل بیوشیمیایی حیاتی برای بدن شرکت می‌کند و کمبود ویتامین سی در کودکان، می‌تواند عوارض متعددی ایجاد کند.
از آنجایی که این ویتامین محلول در آب است، بدن قادر به ذخیره آن نیست، بنابراین مصرف روزانه مواد غذایی حاوی ویتامین C ضروری است. این ویتامین که به نام اسید اسکوربیک نیز شناخته می‌شود و یک ماده مغذی با خواص آنتی اکسیدانی است که در غذاهای مختلف مانند میوه‌ها و سبزیجات، به ویژه مرکبات یافت می‌شود.
چرا مصرف ویتامین C مهم است؟
عمل آنتی اکسیدانی: از سلول‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کند، در واکنش‌های شیمیایی با سلول‌ها شرکت می‌کند و باعث بروز بیماری‌های قلبی و برخی از انواع سرطان می‌شوند.
- جذب آهن: از آنجایی که PH اسیدی دارد، به جذب آهن کمک می‌کند که برای تولید گلبول‌های قرمز خون و عدم کم خونی در کودکان ضروری است.
- سنتز کلاژن: برای تولید طبیعی کلاژن در بدن، کمک به تشکیل، رشد و ترمیم استخوان‌ها، غضروف، پوست و عروق خونی ضروری است.
- سیستم ایمنی را بهبود می‌بخشد: سطح آنتی بادی‌ها را در بدن و تولید گلبول‌های سفید را افزایش می‌دهد که با میکروارگانیسم‌ها و ساختارهای خارجی در بدن مبارزه می‌کنند.
درمان کمبود ویتامین سی در کودکان
تشخیص کمبود ویتامین C بسیار ساده است، فقط کافی است آزمایش خون انجام دهید. ویتامین C عمدتاً در میوه‌ها و سبزیجات مانند آناناس، پرتقال، لیمو و فلفل یافت می‌شود و وجود این غذاها در رژیم غذایی برای رفع نیازهای روزانه مهم است.
مقدار ویتامین C که باید روزانه مصرف شود برای زنان حدود ۷۵ میلی‌گرم در روز و برای مردان از سن ۱۹ سالگی ۹۰ میلی‌گرم است. با این حال، برخی از افراد ممکن است به مقادیر بیشتری نیاز داشته باشند، مانند زنان باردار، سیگاری‌ها و افرادی که از داروهایی استفاده می‌کنند که می توانند جذب این ویتامین را مختل کنند، مانند داروهای ضد بارداری، داروهای ضد افسردگی. در مورد نوزادان، کودکان و نوجوانان مقدار آن کمتر است و توصیه می‌شود برای تنظیم ویتامین با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت شود.
از آنجایی که ویتامین C را می‌توان از طریق ادرار دفع کرد، مصرف آن باید روزانه باشد. در صورت عدم دستیابی به مقدار لازم، می‌توان از مکمل‌های حاوی ویتامین C نیز استفاده کرد که حتما باید توسط متخصص تغذیه توصیه شود تا به صورت کم و زیاد خورده نشود.
علائم کمبود ویتامین سی در کودکان
کمبود ویتامین سی در کودکان می‌تواند باعث بروز برخی علائم و نشانه‌ها مانند:
- خستگی، رنگ پریدگی و سرگیجه به دلیل کم خونی ناشی از جذب ضعیف آهن
- مشکل در بهبود زخم به دلیل کمبود کلاژن
- خونریزی، عمدتاً از لثه و بینی، اما می‌تواند در هر نقطه از بدن رخ دهد، به دلیل پارگی بافت‌هایی که از رگ‌های خونی حمایت می‌کنند.
- ظهور لکه‌های تیره روی بدن
- بدشکلی استخوان و افزایش خطر شکستگی، به ویژه در کودکان، زیرا روند کلسیفیکاسیون و تشکیل استخوان را تغییر می‌دهد.
- ریزش مو و ضعیف شدن ناخن‌ها، غضروف‌ها و مفاصل
- درد استخوان و تورم در بدن
- افتادن و نرم شدن دندان‌ها.
- افزایش خطر ابتلا به عفونت‌هایی مانند آنفولانزا و سرماخوردگی، زیرا کمبود ویتامین C تشکیل گلبول‌های سفید خون را مختل می‌کند و عملکردهای مختلف سیستم ایمنی را تغییر می‌دهد.
- غمگینی و استرس ذهنی زیرا کمبود این ویتامین می‌تواند باعث ایجاد تغییرات شیمیایی مغز شود.
- علاوه بر این، اگر کمبود ویتامین سی در کودکان شناسایی و درمان نشود، ممکن است علائم دیگری مانند خستگی مفرط و بی‌حالی ظاهر شود.
دلایل کمبود ویتامین سی در کودکان
ویتامین C در روده جذب می‌شود و منبع اصلی آن غذا است، بنابراین کمبود این ویتامین زمانی اتفاق می‌افتد که رژیم غذایی ناکافی باشد یا جذب آن توسط روده کافی اتفاق نیفتد. بنابراین، برخی از نشانه‌های کمبود ویتامین سی در کودکان عبارتند از سوء تغذیه، بی‌اشتهایی، بیماری‌های روده و غیره. علاوه بر این، در دوران بارداری و شیردهی نیاز به این ویتامین افزایش می‌یابد.
اسهال همچنین می‌تواند از دست دادن این ویتامین در مدفوع را افزایش دهد، همانطور که آکلریدریا، وضعیتی است که در آن اسید معده تولید نمی‌شود و میزان جذب ویتامین را کاهش می‌دهد.
بیماری اصلی مربوط به کمبود ویتامین سی در کودکان، اسکوربوت است که علائم آن پس از ۴ تا ۶ ماه کمبود این ویتامین ظاهر می‌شود و منجر به بروز برخی علائم و نشانه‌ها مانند لکه‌های بنفش بر روی پوست می‌شود. اسکوروی نوزادی نیز با بدشکلی‌های استخوان، اختلال در رشد و مشکلات قلبی مشخص می‌شود.
فواید مصرف ویتامین C از دوران کودکی
ویتامین C دارای خواص آنتی اکسیدانی است، سیستم ایمنی را تقویت می‌کند و برای سنتز کلاژن در بدن ضروری است. به همین دلیل به مبارزه با پیری زودرس، دفاع در برابر عفونت‌ها و تشکیل استخوان‌ها، رگ‌های خونی و دندان‌ها کمک می‌کند. کمبود این ویتامین می‌تواند علائم متعددی مانند خستگی، تحریک‌پذیری، کاهش قدرت اندام‌ها و کاهش اشتها را ایجاد کند. برای دوری از این مضرات باید به دنبال منابع اصلی مواد مغذی بود که میوه‌ها و سبزیجات هستند.
نتیجه‌گیری
ویتامین C یک ویتامین مربوط به سنتز کلاژن در بدن ما است و در صورت نبود، باعث کمبود در تولید کلاژن و ایجاد فرآیندهایی مانند مشکل در بازسازی بافت‌ها و ضعیف شدن آنها می‌شود. همچنین، ویتامین C فوایدی برای بدن افراد در تمام گروه های سنی دارد و مصرف آن از پایان دوره شیردهی یعنی حدود شش ماهگی توصیه می‌شود. یکی از اثرات مثبت این ماده غذایی تقویت سیستم ایمنی است که در سال‌های اول زندگی هنوز به طور کامل رشد نکرده است. بنابراین می‌توان گفت ویتامین C برای کودکان حیاتی است.
کمبود ویتامین سی در کودکان چه علائمی دارد؟
عموما کمبود ویتامین سی با علائم خاصی شروع نمی شود اما در مواردی ممکن است باعث زخم های دهانی یا کبودی در نقاط مختلف بدن شود.
برای پیشگیری از کمبود ویتامین سی در کودکان چه باید کرد؟
روزانه از مقادیر مختلف غذایی که دارای ویتامین سی هستند در تغذیه کودک استفاده شود.
