بیماری واریکوسل زمانی رخ می دهد که وریدهای داخل کیسه بیضه بزرگ شوند. این بیماری دلیل شایعی برای ناباروری مردان محسوب می شود به گونه ای که از هر صد مرد ۱۰ تا ۱۵ نفر به بیماری واریکوسل مبتلا می شوند. پزشکان با توجه به نوع عارضه فرد مبتلا، از روش های بسیاری برای درمان بیماران استفاده می نمایند.
واریکوسل چیست؟
واریکوسل یک اختلال رایج عروق درون اسکروتوم یا کیسه بیضه (کیسه محافظ و نگهدارنده بیضه ها) است. ابتلا به واریکوسل به معنای بزرگ شدن رگ های درون اسکروتوم (بزرگتر از حالت معمول) است. واریکوسل درست مشابه واریس رگ هایی است که معمولا در پاها رخ می دهد. واریکوسل معمولا با درد همراه نیست اما در مواردی هم می تواند با تیر کشیدن یا درد بیضه همراه شود. بیماری واریکوسل در بعضی افراد به ناباروری منجر می‌شود اما اگر اذیتتان نمی کند، احتمالا به درمان نیز نیاز ندارد.
دلایل ایجاد واریکوسل چیست؟
دو شریان، یک شریان برای هر سمت کیسه بیضه، مسئول تامین خون مغذی و حاوی اکسیژن به بیضه ها و دو شریان هم برای بردن خون عاری از اکسیژن از بیضه به قلب وجود دارند. شبکه ای از عروق ریز در هر سمت کیسه بیضه (پامپینیفورم پلکسوز) مسئول انتقال خون خالی از اکسیژن به شریان بیضه است که واریکوسل به بزرگ شدن همین عروق گفته می‌شود.
دلیل دقیق ایجاد واریکوسل مشخص نیست اما یکی از فاکتورهای موثر در آن، ناکارآمدی دریچه عروق مسئول حرکت جریان خون در جهت درستش است. بعلاوه مسیر شریان بیضه ای سمت راست، کمی با سمت چپ متفاوت است – که همین موضوع امکان بروز واریکوسل در بیضه سمت چپ را بیشتر می‌کند. وقتی خون بدون اکسیژن به شبکه رگها برمی گردد، باعث گشاد شدن عروق و ایجاد واریکوسل می‌شود. با توجه به آنکه دلیل بروز واریکوسل هنوز کاملا مشخص نیست، تعیین عامل خطرزای مشخص برای آن دشوار است.
نشانه های واریکوسل
نشانه های واریکوسل به ندرت بروز می کنند و همین باعث می‌شود تا اگر واریکوسل روی باروری تاثیر ایجاد نکند و یا اگر معاینات دوره ای نداشته باشید، نتوانید متوجه ابتلا به واریکوسل شوید. وقتی به واریکوسل مبتلا باشید، با احساس درد و سنگینی در بیضه ها مواجه خواهید بود که در طول روز، و به خصوص آب و هوای گرم یا تحت فشار، بدتر می‌شود. رگهای بزرگ شده درون کیسه بیضه را هم می توان دید و هم می توان حس کرد، یک نشانه دیگر، کوچکتر بودن یک بیضه از دیگری است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
واریکوسل معمولا نشانه ای ندارد و به درمان خاصی هم نیاز خواهد داشت و اگر حقیقتش را بخواهید، گاهی در حین معاینه موارد دیگر مثل ارزیابی قدرت باروری، تشخیص داده می‌شود. اگر واریکوسل بزرگ شده باشد، بیضه کوچک شده باشد، تعداد اسپرم پایین آمده باشد و یا با شریکتان در باردار شدن به مشکل برخورده اید، احتمالا باید به دنبال درمان واریکوسل باشید. بعلاوه اگر با نشانه های زیر مواجه شدید، باید به دیدن پزشکتان بروید:
- درد یا دردی در بیضه، کیسه بیضه یا کشاله ران که با نبض همراه باشد.
- تورم کیسه بیضه
- کوچک شدن بیضه بیمار
- یک توده یا برآمدگی در کیسه بیض
- تغییر اندازه یکی یا هر دو بیضه
- ضعف باروری
روش های درمان واریکوسل
درمان واریکوسل همیشه لازم نیست، اما در موارد زیر می توانید درمان واریکوسل را در نظر بگیرید:
- با درد همراه باشد.
- با آتروفی بیضه همراه شود.
- منجر به ناباروری شود.
شاید فکر به استفاده از روشهای کمک باروری باعث شده تا درمان واریکوسل را در نظر بگیرید. این بیماری در بعضی افراد منجر به مشکلات بیضه ای و کارآمدی پایین بیضه می‌شود. هرچه واریکوسل را زودتر درمان کنید ، احتمال بهبود وضعیت تولید اسپرمتان ببیشتر خواهد بود.
پوشیدن زیرشلواری تنگ و بیضه بند می تواند در بعضی موارد به کاهش درد ناشی از واریکوسل منجر شود. اگر نشانه هایتان بدتر شود، شاید به انجام درمان های دیگری مثل واریکوسلکتومی و آمبولیزاسیون نیاز پیدا شود.
جراحی واریکوسل
هدف جراحی واریکوسل، بستن رگ های بیمار و تغییر مسیر جریان خون به رگ های سالم است. گردش جریان سالم به و از کیسه بیضه به دلیل تامین خون توسط سیستم های عروقی و شریان دیگر ممکن است.
نتایج درمان آن می تواند شامل موارد زیر باشد:
- بیضه بیمار به اندازه واقعی خود برمی گردد: در نوجوانان، این مشکل در طول زمان رشد برطرف می‌شود.
- تعداد اسپرم ها بهبود پیدا می کنند و مشکلات موجود در اسپرم ها هم تصحیح می شوند.
- جراحی می تواند کیفیت باروری یا سمن را بهبود دهد.
اگر درمان قرار باشد صرفا برای رفع درد انجام شود، توازن میان مزایا و خطرات جراحی واریکوسل تغییر می‌کند زیرا در بسیاری از موارد انجام جراحی عوارضی بیشتر از درد را برای فرد به همراه دارد. اگرچه فرد مبتلا به واریکوسل ممکن است با درد بیضه روبرو شود، اما این درد می تواند از عوامل دیگری ناشی شود. بنابراین اگر جراحی فقط برای رفع درد انجام شود، احتمال بدتر شدن این مشکل و یا تغییر شکل درد وجود دارد.
جراحی
جراح می تواند با گره زدن یا بستن رگ، جریان خون درون شریان بیضه ای را متوقف کند. دو رویکرد معمولا برای این کار انجام می‌شود که در هر دوی آنها باید بیمار بیهوش شود، اما نیازی به بستری نخواهد بود و بیمار در همان روز به خانه برمیگردد که عبارتند از:
- وارکوسلکتومی میکروسکوپی: جراح یک برش بسیار کوچک در کشاله ران می‌شود و با کمک یک میکروسکوپ قوی، چند رگ کوچک را میبندد؛ کل این فرایند در حدود دو تا سه ساعت طول می کشد.
- واریکوسلکتومی لاپاراسکوپی: جراحی این روش درمانی را با کمک دوربین و ابزار جراحی متصل به یک لوله انجام می دهد و لوله را از طریق برش های کوچکی در زیر شکم وارد می‌کند. با توجه به پیچیدگی شبکه رگهای بالای کشاله ران، رگهای کمتری در آنجا برای بستن وجود دارد و کل فرایند در حدود ۳۰ الی ۴۰ دقیقه طول می کشد.
جایگزین جراحی: آمبولیزاسیون
در این روش، یک رگ با ایجاد یک مانع و سد کوچک مسدود می‌شود. برای این منظور، بعد از بیحسی موضعی یک متخصص تصویربرداری (رادیولوژیست) یک لوله کوچک را از کشاله ران شما وارد کرده و با استفاده از تصاویر رادیولوژی که به صورت هم زمان روی مانیتور نمایش داده می‌شوند، آن را به منطقه‌ی مورد نظر در بیضه هدایت می‌کند. سپس رادیولوژیست با رها کردن محلول داخل لوله و ایجاد زخم و جراحت جزئی رگهای بیضه را مسدود می‌کند. این روش حدودا یک ساعت طول می‌کشد.
دوره ریکاوری این روش معمولا اندک و درد خفیفی هم حس خواهید کرد. می توانید بعد از گذشت یک یا دو روز به کارتان برگردید و تمرینات ورزشی را نیز بعد از گذشت یک هفته می توانید انجام دهید، اما برای کسب اطلاعات بیشتر درباره همه فعالیتها باید با رادیولوژیست صحبت کنید.
آیا واریکوسل می تواند باروری زنان را نیز متاثر کند؟
جواب کوتاه: بله، واریکوسل می تواند باروری زنان را نیز در بعضی مواقع متاثر کند، اما خیلی از افراد مبتلا به واریکوسل، هیچگونه مشکلی در باروری را گزارش نکرده اند.
پزشکان هنوز تاثیر واریکوسل روی باروری مردان را دقیقا نمی دانند. شاید تاثیر آن به صورت ایجاد تغییرات دمایی ناشی از حرکت خون در رگهای کیسه بیضه و تاثیر بر روی تعداد اسپرم ها و باروری باشد.
اگر فکر می کنید که باروری شما نیز با مشکل مواجه است، باید با پزشکتان صحبت کنید. باروری یکی از اصلی ترین دلایل درمان واریکوسل از سوی بیماران است. تقریبا نیمی از زوج هایی که به دنبال مراقبت های پزشکی ناباروری مردان هستند، با مشکل واریکوسل درگیرند.
آیا واریکوسل خطرناک است؟
اگرچه واریکوسل یک مشکل مرگ آور نیست اما در موارد نادر به مشکلات خطرناکی منجر می‌شود. برای مثال اگر واریکوسل در بیضه راست رخ داده باشد، باید مطمئن شوید که توده یا ناهنجاری در ناحیه شکمی باعث ایجاد آن نشده باشد.
بعلاوه حجم بیضه در زمان دراز کشیدن و به دلیل حذف عامل گرانش و تجمع خون در پاپینیفورم پلکسوز، باید کوچکتر شود. وقتی واریکوسل کم نشود، می توان به وجود یک توده یا تومور عامل ایجاد انسداد شک کرد.
نهایتا باید بدانید که به نظر می رسد که واریکوسل تقریبا همیشه بر سطح تولید تستوسترون تاثیر می گذارد. با اینحال خیلی از افراد مبتلا به واریکوسل که اتفاقا درمانی هم انجام نداده اند، در طول زندگی با مشکل باروری مواجه نشده اند. البته واریکوسل در موارد نادر به سطح شدیدا پایین تستوسترون منجر می‌شود که مشکلاتی مانند سندروم متابولیک، دیابت و پوکی استخوان از جمله مشکلات ناشی از آن است.
/سلب مسئولیت: تحریریه‌ی ویکی درمان در تهیه این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد./
