مشکل بسیار رایج در بین مردم به خصوص در افراد مسن، آرتروز زانو است. این مشکل زمانی که غضروفی که از مفصل زانو حمایت می‌کند و آن را می‌پوشاند دچار ساییدگی می‌شود، رخ می‌دهد. این مشکل ممکن است با افزایش سن یا به خاطر آسیب یا فشارهای دیگری که در گذشته به این مفصل وارد شده، رخ دهد.
آرتروز زانو در بسیاری از موارد باعث دردهای غیرقابل تحمل در زانو می‌شود. اگرچه درمانی وجود ندارد، اما می‌توانید زانو درد ناشی از آرتروز را تا حدودی بهبود ببخشید تا بتوانید به فعالیت های روزانه خود بازگردید. ممکن است پزشکتان داروهای مسکن مانند استامینوفن، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن) یا حتی داروهای مخدر تجویز کند. اما استفاده‌ی طولانی‌مدت از این داروها، در برخی افراد باعث بروز عوارض جانبی جدی خواهد شد.
به برخی افراد برای کاهش علائم، آمپول استروئید تزریق می‌شود. اما این مورد هم در صورت استفاده‌ی طولانی‌مدت عوارضی خواهد داشت.
وقتی که دارو و فیزیوتراپی مؤثر نباشند، تعویض کامل مفصل زانو آخرین راه درمان است. اما این مورد هم برای همه‌ی افراد مناسب نیست. برخی افراد به خاطر سن یا شرایط دیگر نباید تحت این جراحی قرار گیرند.
علائم آرتروز زانو
مفصل زانویی که دچار آرتروز شده است، دردناک و متورم خواهد بود. در کل، این درد به تدریج ایجاد می‌شود، اما در برخی موارد هم به صورت ناگهانی بروز می‌کند. علائم دیگری نیز وجود دارد که عبارتند از:
- ورم و خشکی مفصل که باعث مشکل در خم و راست کردن زانو خواهد شد.
- درد و تورم صبح‌ها یا بعد از نشستن و استراحت تشدید خواهند شد.
- فعالیت سنگین باعث فلرآپ (بروز ناگهانی درد) خواهد شد.
- قسمت‌های شل غضروف یا بافت‌های دیگر باعث اختلال در حرکت مفصل می‌شوند. زانو در زمان حرکت قفل شده یا گیر می‌کند و باعث ایجاد صدای تق‌تق، جیرجیر، غژغژ یا ترق‌ترق (کرپیتوس) می‌شود.
- درد باعث احساس ضعف یا گیر کردن زانو می‌شود.
- درد مفصلی در بسیاری از افراد مبتلا به آرتروز زانو همراه با تغییرات آب و هوایی تشدید می‌شود.
درمان آرتروز زانو
درمانی برای آرتروز وجود ندارد، اما راه‌هایی هست که باعث تسکین درد و ناتوانی ناشی از آن خواهد شد:
درمان‌های غیر جراحی
همانند سایر مشکلات آرتریت، درمان ابتدایی آرتروز زانو نیز استفاده از درمان‌های غیر جراحی است. پزشک درمان‌های مختلفی را پیشنهاد خواهد داد.
تغییرات سبک زندگی. برخی تغییرات در زندگی روزمره می‌تواند باعث محافظت از مفصل زانو و کند شدن روند پیشروی آرتریت شود.
- کاهش فعالیت‌هایی که باعث بدتر شدن وضعیت می‌شوند، از جمله بالا رفتن از پله.
- تغییر فعالیت‌های سنگین (مانند دویدن یا تنیس) به فعالیت‌های سبک‌تر (مانند شنا یا دوچرخه‌سواری) باعث فشار کمتر به زانوهایتان خواهد شد.
- کاهش وزن باعث کاهش فشار بر مفصل زانو شده و در نتیجه درد کاهش یافته و کارکرد زانو بهتر خواهد شد.
فیزیوتراپی. تمارین خاص می‌تواند به افزایش دامنه‌ی حرکتی و انعطاف‌پذیری کمک کرده و همچنین باعث تقویت عضلات پا شود. پزشک شما یا فیزیوتراپیست، برنامه‌ی تمرینی منحصر به فردی را برای شما تنظیم می‌کند که مطابق نیازهای شما و سبک زندگیتان خواهد بود.
ابزار کمکی
استفاده از وسایلی مانند عصا، پوشیدن کفش‌های جاذب فشار یا استفاده از کفی طبی جاذب فشار یا استفاده از بریس زانو یا آستین زانو می‌تواند کمک کننده باشد. بریس به ثبات و کارکرد زانو کمک می‌کند و در مواردی که آرتروز یک طرف زانو را درگیر کرده می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. دو نوع زانوبند (بریس) وجود دارد که عمدتاً برای آرتروز زانو استفاده می‌شوند: بریس آنلودر که باعث برداشته شدن وزن از روی قسمت آسیب‌دیده‌ی زانو خواهد شد و بریس حمایت کننده که باعث حمایت کلی زانو در تحمل وزن خواهد شد.
درمان‌های دیگر. استفاده از گرما و یخ، استفاده از پمادها و کرم‌های مسکن، یا استفاده از باند کشی برای محافظت از زانو نیز می‌توانند باعث کاهش درد شوند.
داروها
داروهای بسیاری برای درمان آرتروز استفاده می‌شوند. چون واکنش بدن افراد مختلف به داروها متفاوت می‌باشد، پزشک شما را دقیق معاینه خواهد کرد تا داروی مناسب و دوز ایمن برای شما را مشخص کند.
- مسکن‌های غیر مخدر بدون نیاز به نسخه و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی اولین گزینه برای درمان آرتروز زانو هستند. استامینوفن مسکن بدون نیاز به نسخه‌ی ساده‌ای است که می‌تواند در کاهش درد آرتروز مؤثر باشد.
همانند سایر داروها، مسکن‌های بدون نیاز به نسخه هم می‌توانند عوارضی داشته و با داروهای دیگری که مصرف می‌کنید تداخل داشته باشند. درباره‌ی عوارض جانبی با پزشکتان صحبت کنید.
- نوع دیگر داروهای مسکن، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی یا NSAID (ان-سید خوانده شود) هستند. داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن هم بدون نسخه و هم با نسخه قابل تهیه هستند.
- مهارکننده‌های کوکس ۲ (کوکسیب‌ها) نوع خاصی از داروهای NSAID هستند که عوارض جانبی گوارشی کمتری دارند. برندهای معروف مهارکننده‌های کوکس ۲، سلبرکس (سلکوکسیب) و موبیک (ملوکسیکام، که نوعی مهارکنندده‌ی نسبی کوکس ۲ است) هستند. داروهای مهارکننده‌ی کوکس ۲ باعث کاهش درد و التهاب شده و کمک می‌کنند تا بهتر بتوانید از زانویتان استفاده کنید. اگر داروی مهارکننده‌ی کوکس ۲ مصرف می‌کنید نباید داروی NSAID (بدون نسخه یا با نسخه) مصرف کنید. اگر سابقه‌ی حمله‌ی قلبی، سکته‌ی مغزی، آنژین قلبی، لخته‌ی خون، فشار خون بالا دارید یا به آسپرین، سولفا داروها یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی دیگر حساسیت دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
- کورتیکواستروئیدها (که با نام کورتیزون نیز شناخته می‌شوند) داروهای ضدالتهابی قوی هستند که می‌توان آن‌ها را به مفصل تزریق کرد. این داروهای تزریقی باعث تسکین درد و کاهش التهاب می‌شوند؛ اما اثر آن‌ها دائمی نیست. ممکن است به خاطر عوارض جانبی، پزشک توصیه کند که سالی ۳ یا ۴ بار این داروها را تزریق کنید. در برخی موارد درد و تورم بلافاصله بعد از تزریق بروز خواهد کرد (فلرآپ) و احتمال آسیب طولانی‌مدت مفصل و عفونت نیز وجود دارد. با تزریق‌های مداوم و مکرر، یا تزریق‌هایی که چندین سال انجام می‌شوند، در واقع آسیب مفصل به جای اینکه کاهش یابد، افزایش خواهد یافت.
- داروهای ضدروماتیسمی اصلاح کننده‌ی بیماری (DMARDs) برای کند کردن روند پیشروی روماتیسم (آرتریت روماتوئید) استفاده می‌شوند. معمولاً داروهایی مانند متوترکسات، سولفاسالازین، هیدروکسی‌کلروکین تجویز می‌شوند. علاوه بر این DMARDs بیولوژیک مانند اتانرسپت (انبرل) و آدالیموماب (هومیرا) ممکن است باعث کاهش واکنش دفاعی بیش از حد بدن شوند. چون امروزه داروهای مختلفی برای روماتیسم وجود دارد، باید برای دریافت داروی مناسب به متخصص روماتولوژی مراجعه کرد.
- ویسکو ساپلمنت که شامل تزریق ماده‌ای به مفصل برای بهبود کیفیت مایع مفصلی است.
- گلوکوزامین و کندروئیتین سولفات، موادی هستند که به طور طبیعی در غضروف مفصل یافت می‌شوند. اگرچه به گفته‌ی بیماران این مکمل‌ها باعث کاهش درد می‌شوند، اما مدرکی دال بر تأثیر گلوکوزامین و کندروئیتین سولفات در کند یا معکوس شدن روند پیشرفت آرتروز وجود ندارد.
علاوه بر این سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مکمل‌های غذایی را قبل از فروش تست نمی‌کند. ممکن است این مکمل‌ها عوارض جانبی به همراه داشته و همچنین با داروهای دیگر تداخل داشته باشند. همیشه قبل از مصرف هرگونه مکمل غذایی با پزشک خود مشورت کنید.
درمان‌های جایگزین
بسیاری از درمان‌های جایگزین تأثیر اثبات شده‌ای ندارند، اما در صورتی که به فرد متخصص و ماهری مراجعه کنید و پزشکتان را از تصمیمتان مطلع کنید، شاید ارزش امتحان کردن داشته باشند. درمان‌های جایگزین برای درمان درد عبارتند از: طب سوزنی (آکوپانکچر)، پالس تراپی مغناطیسی، پلاسمای غنی از پلاکت (پی‌آرپی) و تزریق سلول‌های بنیادی.
در طب سوزنی از سوزن‌ها ریزی برای تحریک قسمت‌های خاصی از بدن استفاده می‌شود تا درد تسکین یافته یا ناحیه‌ی خاصی از بدن موقتاً بی‌حس شود. اگرچه این درمان در بسیاری از نقاط جهان استفاده می‌شود و مدارکی وجود دارد که نشان می‌دهند برای درمان آرتروز مؤثر است، اما تحقیقات علمی کمی در زمینه‌ی تأثیر آن وجود دارد. حتماً به فردی برای انجام طب سوزنی مراجعه کنید که معتبر باشد و درباره‌ی روش‌هایی که برای استریل کردن استفاده می‌کند نیز سؤال کنید.
پالس تراپی مغناطیسی دردی ندارد و کارکرد آن وارد کردن پالس‌هایی به زانو است که در یک میدان الکترومغناطیسی قرار خواهند گرفت. همانند سایر درمان‌های جایگزین، پالس تراپی مغناطیسی هم تأثیر اثبات شده‌ای ندارد.
PRP و تزریق سلول بنیادی
در درمان‌هایی مانند تزریق پلاسمای غنی شده با پلاکت (PRP) و تزریق سلول‌های بنیادی، سلول‌هایی از بدنتان گرفته خواهد شد و به مفصل دچار درد تزریق خواهد شد.
در تزریق PRP از جزئی از خون خودتان، یعنی پلاکت استفاده می‌شود که این پلاکت‌ها از خونتان جدا شده، تغلیظ و به زانو تزریق خواهند شد. پلاکت‌ها دارای عوامل رشد بوده و گفته می‌شود که برای کاهش علائم التهابی مناسب هستند.
سلول‌های بنیادی یاخته‌هایی مولد هستند که می‌توان آن‌ها را از بدن خودتان گرفت و به زانو تزریق کرد. چون این‌ها سلول‌های مادر هستند، می‌توانند به بافت جدید تبدیل شده و سطح آسیب‌دیده‌ی مفصل را درمان کنند.
درمان جراحی
اگر درد ناشی از آرتروز باعث ناتوانی شما شود و با درمان‌های غیر جراحی درمان نشود، پزشکتان جراحی را پیشنهاد خواهد کرد. همانند سایر جراحی‌ها، عمل‌های مختلف زانو هم با عوارض جانبی و خطراتی همراه خواهد بود. پزشک شما قبل از جراحی درباره‌ی عوارض احتمالی با شما صحبت خواهد کرد.
/سلب مسئولیت: تحریریه‌ی ویکی درمان در تهیه این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد./
