بررسی دلایل پرخاشگری کودک

پرخاشگری کودک، یکی از اختلالات رفتاری شایع می‌باشد که اغلب به مسئله‌ای مهم و نگران کننده‌ برای والدین تبدیل می‌شود. در واقع رفتار پرخاشگرانه کودک؛ نوعی از اضطراب، خجالت، شرم و حتی عصبانیت در والدین ایجاد می‌کند که باعث می‌شود گاها مستاصل شده و ندانند چگونه در مقابل آن برخورد کنند. پرخاشگری کودک می‌تواند در جریان رشد طبیعی او ایجاد شود که طبیعی تلقی می‌شود؛ اما در صورت تشدید پرخاشگری، نیاز به توجه و بررسی والدین می‌باشد.

در ادامه مطلب از ویکی درمان همراه ما باشید تا به بررسی دلایل پرخاشگری در کودکان و راه‌های درمان آن بپردازیم.

اختلال پرخاشگری کودک چگونه است؟

پرخاشگری کودک، یک اختلال رفتاری و نمود بیرونی احساس عصبانیت و خشم است که اگر در کودکان ظاهر شود؛ ذهن هر پدر و مادری را به خود درگیر می‌کند و آنان را دچار نگرانی و استرس می‌کند. در واقع خشم، یک احساس طبیعی در انسان است که از ابتدا تا پایان عمر همراه اوست و زمانی که به صورت بیرونی بروز پیدا کند؛ تبدیل به پرخاشگری می‌شود.

خشم کودکان نیز همانند بزرگسالان، طبیعی می‌باشد اما زمانی که پرخاشگری کودک به یک مسئله آزاردهنده برای اطرافیان تبدیل شود، باید جلوی آن را گرفت تا به الگویی برای نوجوانی و بزرگسالی او تبدیل نشود.

شایان ذکر است؛ کودکان تا دو سالگی خود به دلیل عدم تکامل سیستم تکلمشان، نمی‌توانند خواسته‌های خود را به راحتی بیان کنند و به همین دلیل از واکنش‌هایی مانند گریه و جیغ استفاده می‌کنند. بنابراین در اکثر مواقع، پرخاشگری کودک زیر دو سال مسئله‌ای جدی نمی‌باشد و والدین با رسیدگی به خواسته‌های او می‌توانند آن را مهار کنند.

مطلب پیشنهادی : بهترین روانشناس کودک

پرخاشگری کودک و احتمال ابتلا به بیش فعالی

اغلب کودکان بیش فعال، پرخاشگری و تکانشگری بسیاری دارند. بیش فعالی اختلالی است که از نشانه‌های آن می‌توان به بی‌توجهی، پریدن وسط حرف دیگران، بی‌قراری، برانگیختگی، نداشتن مهارت‌های ارتباط اجتماعی، گم کردن وسایل شخصی و لجبازی اشاره کرد. در صورتی که پرخاشگری کودک با موارد ذکر شده همراه باشد، لازم است برای تشخیص از مشاوره کودک و متخصص در این زمینه بهره بگیرید تا هر چه سریع‌تر برای درمان آن اقدام کنید. 

مطلب پیشنهادی : بیش فعالی در کودکان 

علت پرخاشگری کودک چیست؟

برای اختلال پرخاشگری کودک، علل متعددی وجود دارد که به شرح زیر می‌باشند:

عوامل ژنتیکی : عوامل ژنتیکی، برخی از کودکان را در معرض خطراتی همچون پرخاشگری، استرس و عصبانیت قرار می‌دهد. مطالعات مشاوره کودک تأیید می‌کند که عوامل ژنتیکی، برخی از کودکان را در معرض خطر بیشتری برای رفتار پرخاشگرانه قرار می‌دهد و اگر کودکان در معرض استرس زیادی در اوایل زندگی قرار گیرند، احتمال بروز مشکلات رفتار پرخاشگرانه بیشتر است.

 عوامل محیطی بیرون از منزل : پرخاشگری کودک می‌تواند تحت تاثیر نیروهای محیطی بیرون از خانه باشد. همسالان، معلمان، محله‌ها، پیام‌های شبکه‌های اجتماعی و عوامل فرهنگی؛ همگی در ایجاد رفتار پرخاشگرانه کودک نقش دارند. مطالعات روانشناسی نشان می‌دهد که برخی از کودکان در پاسخ به موقعیت‌های استرس‌زا؛ افزایش ترشح غیر طبیعی هورمون استرس کورتیزول را تجربه می‌کنند و این کودکان در معرض خطر بیشتری برای عصبی شدن و رفتار پرخاشگرانه هستند.

نقش پدر و مادر : والدین می‌توانند تأثیر مهمی در پیشگیری از رفتار پرخاشگرانه کودکان خود داشته باشند. مطالعات مشاوره کودکان نشان می‌دهد که بچه‌های پرخاشگر؛ زمانی که از والدین آموزش عملی و حمایت اخلاقی دریافت می‌کنند، مسیر حرکت خود را تغییر می‌دهند.

مهار رفتارهای پرخاشگری کودک چگونه انجام می‌شود؟

اگر کودک شما مبتلا به اختلال پرخاشگری می‌باشد؛ لازم است تا شما این رفتار ناپسند را هرچه زودتر و در سنین کم‌تر، درمان کنید. راه‌های مهار رفتارهای پرخاشگرانه کودکان عبارت است از:

محدودیت‌های قاطعانه و ثابت تعیین کنید : کودکان باید بدانند چه رفتاری مجاز است و کدام رفتار آن‌ها مجاز نمی‌باشد. لذا شما باید اطمینان حاصل کنید، هر کسی که با فرزند شما ارتباط نزدیک دارد از قوانینی که تعیین کرده‌اید آگاه است و همچنین در صورت نمایش این رفتار، از نحوه واکنش به این گونه رفتار آگاه است. کودکی که لگد یا ضربه میزند و گاز می‌گیرد، باید سریعا مورد تذکر قرار گیرد تا او متوجه شود که چه رفتار اشتباهی انجام داده است.

به کودک خود کمک کنید تا روش‌های جدیدی برای مقابله با خشم خود پیدا کند : کودک‌تان را ترغیب کنید که به جای دعوای فیزیکی، از کلمات برای بیان احساسات خود استفاده کند. با آرامش از فرزندتان بخواهید توضیح دهد که چه چیزی باعث عصبانیت وی شده است. صحبت با کودک پرخاشگر، می‌تواند به اغلب آن‌ها کمک کند تا کم‌کم خشونت فیزیکی را کنار گذاشته و آرام شوند.

حال اگر فرزند شما نمی‌خواهد این مسئله را با شما در میان بگذارد، ممکن است در شرایط دیگری احساس راحتی کند و با حیوان خانگی، عروسک یا دوست خیالی خود صحبت کند. لذا لازم است که حتما کودک خود را به خاطر انجام رفتارهای غیر خشونت آمیز تحسین کنید و به او بگویید که وقتی عصبانیت خود را با روشی مثبت بروز می‌دهد، متوجه می‌شوید.

کودک پرخاشگر تان را تحت کنترل خودتان قرار دهید : کودکان توانایی ذاتی در کنترل رفتارهای خود ندارند و باید به آن‌ها آموزش داده شود که هر وقت عصبانی هستند به خشونت‌های فیزیکی روی نیاورند. کودک برای رشد توانایی کنترل احساسات خود و فکر کردن در مورد اقدامات خود قبل از انجام دادن، به راهنمایی والدین نیاز دارد.

خشونت در کودک‌تان را تشویق نکنید : در برخی خانواده‌ها؛ خصوصا در رابطه با پسران، پرخاشگری تشویق می‌شود. والدین اغلب برای تعریف یک کودک از کلمه قوی استفاده می‌کنند و همین مسئله باعث می‌شود کودک احساس کند که برای جلب رضایت والدین، باید رفتارهای خشونت آمیز انجام دهد.

برای اصلاح رفتار کودکان از تنبیه بدنی استفاده نکنید : برخی از والدین به عنوان تنبیه فرزند خود از خشونت فیزیکی استفاده می‌کنند. کودکی که تنبیه بدنی داشته باشد می‌تواند باور کند که این روش صحیح برخورد با افرادیست که از رفتار آن‌ها خوشش نمی‌آید.
به یاد داشته باشید که تنبیه بدنی می‌تواند پرخاشگری کودک نسبت به دیگران را بسیار تقویت کند.

خلق و خوی خودتان را کنترل کنید : کودک شما نباید شاهد درگیری‌هایی باشد که در خانه شما به وجود می‌آیند. چراکه کودکان از بزرگسالان تقلید می‌کنند و درست همان رفتار را تکرار می‌کنند. حالتی که شما هنگام عصبانیت و خشم خود مواجه می‌شوید، فرزندتان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. پس سعی کنید که از مهارت‌های مقابله‌ای مثبت استفاده کنید، مثلا کاری که باعث آرامش شما می‌شود را انجام دهید و یا از یک موقعیت ناامیدکننده دور شوید.

مطلب پیشنهادی : فلج مغزی در کودکان

 سخن آخر

نادیده گرفتن پرخاشگری کودک، ایده بدی است. تحقیقات نشان می‌دهد؛ والدینی که پرخاشگری می‌کنند یا تسلیم پرخاشگری کودک خود می‌شوند، به احتمال زیاد شاهد بدتر شدن رفتار فرزندانشان در طول زمان هستند. پس زمانی که حالت‌های پرخاشگرانه کودک شما تشدید شد، لازم است تا حتما به پزشک متخصص مراجعه و به درمان آن بپردازید.

سوالات متداول