لب شکری چیست؟ آیا مراقبت‌های بارداری بر این نقص تأثیر می‌گذارد؟ در ادامه قصد داریم در مورد شکاف کام در نوزادان صحبت کنیم. ممکن است کودکانی را دیده باشید که به لب‌هایشان بخیه می‌زنند. شکاف کام و لب یک نقص مادرزادی است که والدین را نگران می‌کند. همان‌طور که می‌دانید بارداری تاثیر زیادی در تولد سالم نوزادان دارد. به طور معمول، سه ماهه اول بارداری یک دوره بحرانی است. در این دوره تغییرات حساسی در شکل گیری جنین رخ می‌دهد که یکی از آنها تشکیل بافت دهان و صورت است.
در حدود هفته پنجم تا ششم بارداری، دو طرف لب بالایی کودک تشکیل می‌شود. اگر دو طرف لب به خوبی جوش نخورد، شکاف لب بالایی ایجاد می‌شود. پوست لب بالا نیز دارای جدایی خواهد بود و در نتیجه یک سوراخ کوچک و یک سوراخ در لب بالایی ایجاد می‌شود. در هفته‌های هشتم و نهم بارداری سقف دهان تشکیل می‌شود. سقف دهان از دو قسمت کام سخت و کام نرم تشکیل شده است. هنگامی که رشد یک یا هر دو قسمت ناقص باشد، کودک دچار شکاف کام می‌شود.
شکاف کام یکی از شایع‌ترین نقص‌های مادرزادی است که می‌تواند به صورت یک طرفه یا دو طرفه ایجاد شود. در ادامه به طور مفصل و جامع در مورد این نقص صحبت خواهیم کرد. پس تا پایان مطالب با ویکی درمان همراه باشید.
لب شکری یا cleft lip
لب شکری یا Cleft lip باز شدن لب بالا و شکاف کام Cleft Plate که زیبایی، گفتار، شنوایی و تنفس را تحت تاثیر قرار می‌دهد و گاهی به یک معضل اجتماعی تبدیل می‌شود و عزت نفس کودک را زیر سوال می‌برد. البته جراحی ترمیمی می‌تواند ظاهر لب شکری را تا حد خوبی بهبود بخشد. شکاف کام و لب می‌تواند یک طرفه باشد یا در دو طرف لب یا وسط لب ایجاد شود. میزان حفره‌ها و بریدگی‌های لب در افراد مختلف متفاوت است. گاهی کوچک و گاهی بزرگ به گونه‌ای که لب بالایی را به بینی متصل می‌کند.
علائم و نشانه‌های لب شکری
علائم لب شکری چیست؟ در بیشتر موارد، شکاف لب واضح‌تر از شکاف کام است و می‌تواند منجر به بروز مشکلاتی مانند خروج شیر از بینی کودک شود. متأسفانه شکاف کام و لب یک بیماری ظاهری نیست و باعث مشکلات زیر می‌شود:
- کودکان مبتلا به شکاف کام و لب مشکلات دندانی دارند. مثلاً یا دندان ندارند یا دندان اضافی دارند.
- بیماری شکاف کام و لب می‌تواند باعث عفونت‌های مکرر گوش میانی و مشکلات شیپور استاش و در نتیجه کاهش شنوایی شود.
- اگر شکاف کام و لب شدید باشد، ممکن است کودک مشکلات گفتاری داشته باشد. احتمال بروز این عارضه در کودکان مبتلا به شکاف کام هستند بیشتر از کودکان مبتلا به لب شکری است.
- از دیگر علائم لب شکری‌ها می‌توان به اشکال در بلع و احتمال خروج مایعات و غذا از بینی اشاره کرد.
بر اساس آمار و گزارش‌های منتشر شده، پسران بیشتر از دختران به شکاف لب مبتلا می‌شوند و حدود دو سوم بیماران مبتلا به شکاف کام دختر هستند.
علت عارضه لب شکری چیست؟
سوالی که پیش می‌آید این است که علت لب شکری چیست؟ علت اصلی شکاف کام و لب هنوز مشخص نیست؛ اما بیشتر پزشکان عوامل ژنتیکی یا محیطی را عامل این بیماری می‌دانند. به عنوان مثال، عدم وجود ژن از والدین باعث ایجاد این بیماری در نوزادان می‌شود. عوامل دیگری که شانس ابتلا به این بیماری را در کودکان افزایش می‌دهند، عبارتند از:
- نوزادان مادرانی که در دوران بارداری سیگار می‌کشند، بیشتر مستعد عارضه لب شکر هستند.
- کودکان زنان مبتلا به دیابت نسبت به زنانی که دیابت ندارند، بیشتر در معرض شکاف لب هستند.
- مصرف برخی داروها در سه ماهه اول بارداری باعث می‌شود نوزادان در معرض شکاف لب و کام قرار بگیرند.
- اگر به بارداری فکر می‌کنید، با یک متخصص صحبت کنید. کمبود برخی ویتامین‌ها باعث زایمان بیمار می‌شود.
- از دیگر عواملی که در تشکیل بافت‌های نوزاد اختلال ایجاد می‌کند می‌توان به مصرف الکل و مواد مخدر اشاره کرد.
چگونه لب شکری را بشناسیم؟
شکاف کام و لب را می‌توان در نوزادان و زمانی که در رحم هستند تشخیص داد. در این مدت، متخصص زنان و زایمان از دستگاه سونوگرافی برای تشخیص نوزاد استفاده می‌کند. سونوگرافی نوعی تصویربرداری است که در آن پزشک از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تشخیص بیماری‌های خاص جنین در رحم مادر استفاده می‌کند.
از سوی دیگر، ممکن است از مایع آمنیوتیکی که جنین را احاطه کرده است برای تشخیص سایر ناهنجاری‌ها مانند سندرم داون استفاده کند. اگر شکاف کام و لب در بارداری تشخیص داده نشود، پزشک در اولین معاینه روی نوزاد پس از زایمان شکاف کام و لب را تشخیص می‌دهد. انواع لب‌های شکری و شکاف کام را در دسته‌های زیر تقسیم بندی می‌کنند:
- هم کام و هم لب‌ها دچار شکاف می‌شوند. بیش از نیمی از شکاف‌ها از این مدل هستند.
- یک سوم از شکاف‌ها شامل شکاف کام است و در دختران شایع‌تر است.
- حدود یک پنجم بیماران شکاف کام و لب دارند.
راه‌های درمان لب شکری
درمان شکاف کام و لب به میزان درگیری و حفره‌های نوزاد بستگی دارد. به طور کلی، درمان شکاف کام و لب شامل چندین عمل جراحی برای ترمیم حفره‌ها و برش‌های لب و کام است. قبل از جراحی، پزشک و تیم متخصص شما از برخی تجهیزات برای کاهش استرس و مشکلات کودک شما، به ویژه شکاف کام یا نوار پزشکی استفاده می‌کنند.
یکی از سوالات متداول والدین این است که “چه سنی برای جراحی کام نرم در نوزادان مناسب است؟” بهترین سن برای جراحی ۶ ماهگی است. البته تعیین این زمان در نوزادان مختلف متفاوت است و به عوامل متعددی مانند میزان شکاف لب، کام و سلامت عمومی نوزاد بستگی دارد. اما به طور معمول اکثر پزشکان سال اول پس از تولد نوزاد را بهترین سن برای جراحی ترمیمی می‌دانند. سپس در سال‌های بعد مجدداً جراحی ترمیمی انجام خواهد شد.
همچنین اگر فرزندتان به دلیل داشتن لب شکری مشکل گفتار دارد، لازم است در سن خاصی چندین جلسه گفتار درمانی را پشت سر بگذارد. یک متخصص ارتودنسی، یک جراح دهان و یک جراح پلاستیک نیز می‌توانند به تکمیل درمان کمک کنند. نکته این است که سن نوزاد حساس و جوان است و برای موفقیت آمیز بودن جراحی باید تیم متخصص و جراح مجرب در اتاق عمل حضور داشته باشند.
مقاله پیشنهادی: لیست بهترین کلینیک دندانپزشکی تهران
جراحی لب شکری در بزرگسالان
سوال اینجاست که آیا می‌توان لب‌های شکری را در بزرگسالان درمان کرد؟ امروزه جراحی‌های گسترده‌ای برای درمان شکاف لب و بهبود ظاهر فرد صورت می‌گیرد و تا حد قابل قبولی نقص Cleft lip and cleft palate درمان می‌شود؛ اما متاسفانه جای بخیه این عمل تا آخر عمر بر روی صورت فرد باقی می‌ماند.
گاهی برخی افراد این تغییرات را می‌پذیرند و به زخم روی صورت عادت می‌کنند. با این حال، افرادی هستند که محض کنجکاوی از فرد تازه عمل کرده برای جای زخم او سوال می‌پرسند و این باعث می‌شود بیماران اعتماد به نفس خود را از دست بدهند و خود را از نظر اجتماعی محدود کنند. جراحی‌های متعدد به درمان کامل مشکلات جسمانی فرد کمک می‌کند و در موقعیت‌های مختلف و گفتگوهای اجتماعی با دیگران به خوبی عمل می‌کند و از ظاهر خود احساس خوبی می‌کند.
کلام پایانی
به طور معمول اگر شکاف کام و لب به موقع و در روزهای اولیه تشخیص داده شود، مشکل جدی و خطرناکی وجود نخواهد داشت. برای تشخیص و درمان این عارضه باید به بهترین متخصصان مراجعه کرد. متخصصان راه حل‌های موثر و کم خطری برای مقابله و درمان لب‌های شیرین ارائه می‌دهند. از آن جایی که این جراحی یک عمل حساس است و نتیجه نهایی تاثیر مستقیمی بر زیبایی چهره دارد، بهتر است در انتخاب بهترین جراحی لب دقت لازم را داشته باشید.
