علائم ضربه مغزی و ۵ علت اصلی آن
ضربه مغزی (TBI) نوعی آسیب است که بر عملکرد مغز تاثیر می گذارد. این آسیب به دلیل ضربه به سر یا بدن ایجاد شود. اثری که این آسیب بر عملکرد مغز می گذارد بسته به شدت ضربه و شرایط جسمی فرد حادثه دیده متفاوت است. ضربه مغزی خفیف می تواند در کوتاه مدت بر سلول های مغز تاثیر بگذارد در حالی که آسیب شدید می تواند منجر به اثرات بلند مدت و حتی مرگ شود. با ویکی درمان همراه باشید تا علل و علائم آن و راه هایی برای پیشگیری از این آسیب را یاد بگیرید.
علل ضربه مغزی و روش های پیشگیری
مغز در مایعی به نام مایع مغزی که وظیفه اش محافظت از مغز است غوطه ور است. ضربه یا تکان شدید باعث برخورد مغز به دیواره ی جمجمه می شود که می تواند موجب آسیب جدی به سلول ها و خونریزی شود. این آسیب می تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد:
- افتادن: افتادن از تخت یا نردبان ، پایین آمدن از پله ها، در حمام و سایر زمین خوردن ها به طور کلی شایع ترین علت ضربه مغزی به ویژه در افراد مسن تر و کودکان خردسال است. فضای خانه را روشن نگه دارید و نگذارید روی زمین چیزی باشد که باعث لیز خوردن و افتادن می شود.
- تصادف: تصادف وسایل نقلیه نیز سهم زیادی در وقوع این جراحت دارند و با رعایت نکات ایمنی حین رانندگی و بالا بردن کیفیت ساخت وسایل نقلیه و ترویج فرهنگ رانندگی ایمن می توان این آمار را کاهش داد.
- آسیب های ورزشی: یکی دیگر از علل شایع این عارضه آسیب دیدگی های حین ورزش است. ضربه مغزی ممکن است در اثر آسیب های ناشی از ورزش هایی مثل راگبی، بوکس، بیسبال، چوگان، اسکیت بورد، هاکی و سایر ورزش های شدید ایجاد شود. شما می توانید با استفاده از ابزار حفاظتی مثل کلاه ایمنی از خود در حین ورزش هایی مثل دوچرخه سواری و کوهنوردی از خود محافظت کنید.
- سایر حوادث محیطی: امواج ناشی از انفجار و اصابت گلوله یا اشیا دیگری که مغز نفوذ کنند.
تشخیص علائم ضربه مغزی
در ادامه برخی علائم شایع ضربه مغزی عنوان شده اند. در نظر داشته باشید که بروز علائم ممکن است تا چند روز یا حتی بیشتر به طول انجامد. امکان دارد فرد حادثه دیده بعضی علائم را فورا و بعضی علائم را دیرتر تجربه کند.
علائم فیزیکی
- از دست دادن هوشیاری از چند دقیقه تا چند ساعت
- سردرد مزمن یا سردردی که بدتر می شود
- حالت تهوع
- تشنج
- گشاد شدن یک یا هر دو مردمک چشم
- خروج مایعات شفاف از گوش و بینی
- ناتوانی در بیدار شدن از خواب
- خستگی یا خواب آلودگی مفرط
- ضعف یا بی حسی در انگشتان دست و پا
- از دست دادن هماهنگی اعضای بدن
- تاری دید
- سرگیجه
علائم شناختی یا ذهنی
- سردرگمی عمیق
- آشفتگی، جنگ طلبی یا سایر رفتارهای غیرعادی
- لکنت زبان
- کما و سایر اختلالات هوشیاری
- فراموشی
- کند واکنش دادن
- منگی
- مشکل تمرکز و حافظه
- کج خلقی و دیگر تغییرات روحی
- حساس شدن به نور و صدا
- اختلال در خواب
- مشکلات روان شناختی و افسردگی
علائم آسیب یا ضربه مغزی در کودکان
نوزادان و کودکان خردسال مبتلا به آسیب های مغزی یا ضربه مغزی ممکن است نتوانند سردرد، مشکلات حسی، گیجی و علائم مشابه را بیان کنند. علایمی که در کودکی با آسیب مغزی تروماتیک ممکن است مشاهده کنید:
- تغییر در عادات غذایی و رفتاری
- تحریک پذیری غیرمعمول
- گریه مداوم و آرام نشدن
- تغییر در توانایی توجه کردن
- تغییر در عادات خواب
- تشنج
- خلق و خوی غمگین یا افسرده
- خواب آلودگی
- بی علاقگی به اسباب بازی ها یا فعالیت های مورد علاقه
در چه صورت باید به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر فرد مورد اصابت ضربه ای به سر یا بدن قرار گرفته است و یا احساس سر درد و گردن درد که موجب نگرانی شده یا تغییرات رفتاری در او مشاهده می شود حتما باید به پزشک متخصص مراجعه کند. اصطلاحات خفیف و متوسط و شدید صرفا برای توصیف میزان اثر آسیب بر عملکرد مغز به کار می روند و در ضربه مغزی خفیف همچنان می تواند یک آسیب جدی به شمار رود و شخص نیاز به مراجعه به دکتر متخصص دارد.
درمان ضربه مغزی چیست؟
درمان بر اساس شدت ضربه مغزی متفاوت است. در آسیب های خفیف معمولا فقط به استراحت و داروهای مسکن نیاز است. با این حال فرد دچار آسیب باید به دقت تحت مراقبت قرار گیرد و به پزشک مراجعه کند. فرد دچار آسیب باید در مورد زمان مناسب بازگشت به زندگی عادی با پزشک خود مشورت کند. بهتر است فعالیت های فکری و فیزیکی ک باعث تشدید درد و علائم می شوند، محدود شوند.
مراقبت اورژانسی
تاکید مراقبت اورژانسی بعد از ضربه ی مغزی بر روی اطمینان از نرمال بودن علائم حیاتی همچون میزان اکسیژن خون، حفظ فشار خون و جلو گیری از خونریزی و جلوگیری از هرگونه ضربه و آسیب ثانویه به سر و گردن است.
سطح هوشیاری پس از ضربه ی مغزی
از دست دادن هوشیاری یک عارضه ی مشترک بین افراد دچار آسیب مغزی است. این افراد در اثر آسیب ممکن است چند دقیقه، چند روز، هفته ها و یا برای همیشه هوشیاری خود را از دست بدهند. متخصصان برای تعیین وضعیت بیمار و شدت آسیب وارده به عملکرد مغز و تشخیص احتمال بازیابی هوشیاری ، قربانی ضربه مغزی را در شش حالت دسته بندی می کنند: گیجی، کما، زندگی نباتی، حالت نباتی پایدار، سندرم قفل شدگی و مرگ مغزی.
مرگ مغزی
مرگ مغزی حالتی است که ممکن است در اثر ضربه مغزی شدید به وجود بیاید و نشان دهنده ی فقدان عملکرد مغز و هر گونه فعالیت عصبی است. مرگ مغزی بدون بازگشت است و فردی که دچار مرگ مغزی شده است هیچ گونه احساس درد یا تحریک عصبی و حتی تنفس خود به خودی ندارد.
جمع بندی
در این مقاله از ویکی درمان در مورد یکی از مشکلات رایج، ضربه مغزی و علائم و علل آن صحبت کردیم. با ویکی درمان همراه باشید تا در مورد مطالب پزشکی و زیبایی اطلاعات بیشتری را ارائه کند.