سندرم رایز یا سندرم ری با نام پزشکی Reye’s Syndrome یک بیماری بسیار نادر است که معمولا در کودکان و نوجوانان دیده می شود. این بیماری مغز و کبد کودک را هدف گرفته و در صورت عدم تشخیص و رسیدگی به موقع، آسیب بسیار جدی را به مغز و کبد وارد می کند و حتی در برخی از موارد نادر منجر به مرگ نیز می شود.
سندرم رایز زمانی بروز می دهد که بدن کودک درگیر بیماری ویروسی همچون سرماخوردگی، آنفولانزا و آبله مرغان شده باشد و در صورت استفاده از آسپرین می تواند به تشدید شدن این بیماری نادر کمک کند. به گفته متخصصان از آنجایی که تشخیص عامل بیماری ویروسی در کودکان درصد درصد نمی باشد، بنابراین از دادن آسپرین به کودکان خود تحت هر شرایطی اجتناب کنید. زیرا آسپرین علاوه بر اینکه هیچ تاثیری بر روی بیماری های ویروسی ندارد بلکه باعث تشدید شدن بیماری سندرم رایز نیز می شود.
دقت داشته باشید که بیماری سندرم ری تنها مخصوص کودکان نیست و ممکن است هر فردی را در هر سنی مبتلا کند. اما بیشترمبتلایان به این بیماری کودکان ۴ تا ۱۵ ساله هستند؛ زیرا کودکان بیشتر نسبت به افراد بالغ به بیماری های ویروسی همچون سرماخوردگی مبتلا می شوند. در ادامه مطلب از ویکی درمان به علل و علائم بیماری نادر سندرم رایز می پردازیم.
علائم بیماری سندرم رایز
همان طور که در ابتدا گفته شد این بیماری تنها مخصوص کودکان نیست و افرادی که به صورت عادت و خودسرانه بدون تجویز دکتر از مسکن های حاوی اسپرین استفاده می کنند، می توانند شانس مبتلا شدن به سندرم رایز را افزایش دهند. علائم ابتدایی بیماری سندرم رایز در برخی از کودکان بسیار سریع و در فاصله چند ساعت خود را نشان می دهد. علائم بیماری سندرم رایز همچون اسهال شدید، تنفس سریع نامنظم اشاره داشت.
دقت داشته باشید سندرم رایز در سنین مختلف دارای نشانه و علائم های گوناگون می باشد. علائمی همچون:
- تشنج و کما
- تب شدید
- بی هوشی
- کاهش سطح هوشیاری
- احساس ضعف در بدن
- توهم و گیجی
- پرخاشگری
- لکنت زبان
- خواب آلودگی بیش از حد
- احساس حالت تهوع و بی اشتهایی
موارد فوق همگی از علائم بیماری کمیاب سندرم رایز می باشد. در چنین وضعیتی در اسرع وقت به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید. از آنجایی که سندرم رایز بر روی اعضای حیاتی بدن همچون کبد و مغز تاثیر فوق العاده مخربی دارد باید سریعا تشخیص داده شود.
پیشگیری و علل بیماری سندرم رایز
علت دقیق سندرم رایز تاکنون ناشناخته بوده است. اما یکی از موثرترین عامل جهت تشدید کردن این بیماری مصرف از آسپرین می باشد. دقت داشته باشید زمانی که به بیماری های ویروسی همچون سرماخوردگی یا آنفلوانزا مبتلا هستید یا به تازگی بهبود پیدا کردید اید، هیچگاه از آسپرین جهت بهبود سردرد و تب استفاده نکنید. با استفاده از آسپرین برای درمان بیماری های ویروسی در نوجوانان به ویژه کودکان باعث اختلال اکسیدانسیون اسیدهای چرب می شود. به عبارتی دیگر کودکان و نوجوانانی که به اختلالات متابولیسمی دچار شده اند، احتمال مبتلا به بیماری سندرم ری نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
مختل شدن اکسیداسیون به اسید های چربی گفته می شود که از اختلالات ارثی هستند که بدن قادر به تجزیه این نوع اسیدهای چرب نیست. زیرا در چنین شرایطی بدن این نوع اسیدهای چرب را به عنوان یک آنزیم از بین رفته شناخته و پیش زمینه مناسبی را برای بیماری سندرم رایز ایجاد می کند.
برای پیشگیری و مراقبت از کودک خود به موارد زیر دقت فرمایید :
- هنگامی که کودک مبتلا به بیماری ویروسی شده است هرگز به وی آسپرین ندهید.
- هنگامی که کودک به تازگی از بیماری های ویروسی بهبود پیدا کرده است، آسپرین ندهید؛ زیرا ۹۰ تا ۹۵ درصد مبتلایان به بیماری سندرم رایز از آسپرین برای بهبود تب و سردرد استفاده کرده اند.
- به جای استفاده از آسپرین برای کاهش میزان تب و سردرد افراد زیر ۱۹ سال، از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.
- مادران شیرده نباید داروهای حاوی آسپرین مصرف کنند زیرا، آسپرین موجود در بدن مادر از طریق شیر به کودک منتقل شده و احتمال ابتلا به بیماری سندرم رایز را افزایش می دهد.
در نهایت هنگام تهیه دارو بدون تجویز پزشک به برچسب آنها دقت کنید زیرا برخی از دارو های معده، دارو های سرماخوردگی و غیره ممکن است حاوی آسپرین باشند. از همین رو همیشه برای خریداری و مصرف دارو خودسرانه اقدام نکنید. در آخر معمولا بهترین روش تشخیص این نوع بیماری، آزمایش غربالگری می باشد.
عوارض سندرم ری
بهتر است بدانید که احتمال بهبود بیمارانی که به سندرم ری مبتلا شدن، بیش از ۸۰ درصد می باشد. اما در صورت بهبودی این بیماری می تواند آسیب های جبران ناپذیری را به کبد، مغز و سیستم عصبی وارد کند. از همین رو در صورت مشاهده علائم فوق در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
روش درمان بیماری سندرم ری
بیماران مبتلا به سندرم رایز بعد از تشخیص نهایی در بخش مراقبت های ویژه بستری خواهند شد و تحت نظر قرار خواهند گرفت. تاکنون هیچ درمان صد درصدی وجود ندارد و همه چیز به میزان واکنش کبد و مغز بستگی دارد. با این حال راه های برای کنترل این بیماری وجود دارد که می توان به پلاسما درمانی اشاره داشت.
جمع بندی
دقت داشته باشید که پیشگیری بهتر از درمان است بنابراین هنگامی که کودک دلبندتان به هر نوع بیماری ویروسی مبتلا شده است از مصرف آسپرین به شدت اجتناب کنید زیرا باعث اختلال متابولیسمی شده و زمینه بسیار خوبی را برای بیماری سندرم رایز ایجاد می کند. درنهایت دقت داشته باشید که احتمال سپری کردن و درمان بیماری سندرم ری وجود دارد اما آسیب هایی که در طول درمان به مغز و سیستم عصبی وارد شده جبران ناپذیر می باشد. از این رو در مصرف آسپرین بیشتر دقت داشته باشید.
سوالات متداول
آیا بیماری سندرم رایز قابل درمان است ؟
بله، همان طور که در ابتدا گفته شد احتمال بهبود بیماری سندرم ری بیش از ۸۰ درصد بوده اما در طول درمان ممکن است آسیب های شدیدی به عضوهای حیاتی بدن همچون مغز و کبد وارد شود.
بهترین دارو جهت جایگزین کردن اسپرین کدام است ؟
استامینوفن یا ایبوپروفن برای درمان تب و سردرد جایگزین مناسبی می باشند.